incidenteel gecompleteerd met nieuwe archiefvondsten of nieuwe inzichten over toe-
en afschrijvingen.
Deze terughoudende aanpak ligt voor de hand in een boek dat wil fungeren als
collectie-catalogus en dus langer mee moet. Inhoudelijke interpretaties maken immers
al snel een gedateerde indruk. Dat neemt niet weg dat iets meer informatie soms op z'n
plaats was geweest. Zo vraagt een mythologische voorstelling als Caesar van
Everdingens Venus en Amor (cat. nr. 24) om meer toelichting dan een formele
beschrijving van de voorstelling en de opmerking dat dit onderwerp bijzonder populair
was in de kunst van de 17de eeuw. Met welke ogen keken tzde-eeuwers dan naar deze
voorstelling? En welke plaats neemt Van Everdingens schilderij binnen de Venus en
Amor-iconografie in? Het is het soort vragen dat bij lezing van de catalogusteksten wel
vaker opkomt. Aan de betekenis van het boek doet dit ondertussen weinig af. De
literatuurverwijzingen maken het mogelijk zelf op onderzoek uit te gaan.
Als collectie-catalogus zal het boek zijn waarde dus wel bewijzen. Maar welk beeld
geeft het nu van het Alkmaarse schildersklimaat? In haar inleidende artikel 'Schutters,
stedelingen en stadsgezichten' schetst Sandra de
Vries de herkomst van de 16de- en t/de-eeuwse
schilderijenverzameling. De basis van deze
collectie werd gelegd door de in 1861 opgerichte
'Vereeniging ter viering van den Gedenkdag van
Alkmaar's ontzet in 1573 en ter bewaring van
andere belangrijke herinneringen dezer
gemeente', die een grote verzameling historische
voorwerpen en schilderijen beheerde, voor
namelijk afkomstig uit het stadhuis, de
schuttersdoelen, het Weeshuis en verschillende
provenhuizen en hofjes. Hoewel deze ver
zameling in de loop van de tijd is aangevuld met
legaten en gerichte aankopen, vormt de door de
Vereeniging verzamelde collectie nog altijd de
kern van het bezit van het museum. Ingedeeld
naar genres betekent dit dat portretten, groeps
portretten en historiestukken de collectie domi
neren. De in de 19de eeuw als typisch Hollands
herontdekte genrestukken, landschapjes en
stillevens zijn veel minder goed vertegen
woordigd. De collectie toont dus bovenal het
zondagse gezicht van de stad: deftige portretten
van individuele burgers die het gemaakt hebben,
imposante schuttersstukken van trotse burgers
Caesar van Everdingen,
Venus en Amor, 1648-1655.
Olieverf/doek,
138,2 x 81,2 cm.
Stedelijk Museum Alkmaar
