dat in dit geval ook een bijzonder voorbeeld is van de persoonlijke trots
en eerzucht van de leden van het kerkbestuur. Zij staan niet voor niets
afgebeeld op de buitenzijden van de luiken. Helaas werd het altaarstuk
na de Reformatie in 1582 verkocht en zo is het terecht gekomen in de
domkerk in Linköping waar het zich nog bevindt.
Nadat de Laurenskerk door de protestanten was overgenomen en onder
het toezicht van het stadsbestuur kwam te staan werd besloten dat een
gedeelte van het gebouw best kon worden ingericht als stadsbibliotheek.
In een korte bijdrage van G.I. Plenckers-Keyser en C. Streefkerk wordt
hieraan aandacht besteed. Vanaf het eind van de zestiende eeuw tot 1825
was deze librije ondergebracht in een kapel aan de zuidzijde van de
kerk. Het voor die tijd omvangrijke boekenbezit was afkomstig uit de
stedelijke latijnse school en werd uitgebreid door tal van aankopen. Dit
bestand maakt nu deel uit van het Regionaal Archief Alkmaar.
Na herhaalde verzoeken van stadsorganist Jan van Bochem werd in 1638
door het stadsbestuur besloten dat er een nieuw orgel moest komen. De
opdracht werd gegund aan Germer Galtusz. van Hagerbeer. De orgelkas
en het decoratieprogramma werden ontworpen door Jacob van Cam-
pen. Een aantal Alkmaarse kunstenaars werd daarbij ingeschakeld. Sandra
de Vries gaat in haar artikel in op de bouwgeschiedenis van dit orgel.
Daarnaast besteedt ze uitvoerig aandacht aan de voorstelling op de bui
tenluiken met de Triomf van Saul na de overwinning van David op Goliath,
geschilderd door de jonge Alkmaarder Caesar van Everdingen. Hij vol
tooide het in 1644. De Vries meent dat de keuze van het onderwerp niet
alleen werd ingegeven door het feit dat David als schrijver van de psal
men bij de protestanten in hoog aanzien stond, maar dat er ook een po
litieke strekking is. Er werd nog steeds oorlog gevoerd tegen Spanje en
in de propaganda werden nog levende historische figuren geassocieerd
met oudtestamentische helden. Zo zouden de triomfen van Frederik
Hendrik vergeleken kunnen worden met die van David.
In 1642 gaf de stad opdracht voor een gebrandschilderd glas met de
voorstelling van het beleg van Alkmaar door de Spanjaarden in 1573. Dit
tot meerdere eer en glorie van de stad zelf. Dit glas is helaas verdwenen.
Leo Noordegraaf geeft de relevante informatie over dit project en ook
over andere glasschilderingen die in de kerk geweest zijn, de oudste al
omstreeks 1500 gemaakt. Uit documenten blijkt dat alle glasvensters uit
de periode van voor de Reformatie de beeldenstorm hebben overleefd.
Ze zijn echter naderhand, net zoals de glazen die in de zeventiende
eeuw werden gemaakt, verloren gegaan door slecht en achterstallig on
derhoud. Zowel de kerk, de burgers als de stad waren actief bij het verle
nen van opdrachten. Dat Alkmaar zichzelf zag als de belangrijkste stad in
26