Convenant
De realisatie van de meerwaardeprojecten geschiedt overigens onder het voorbehoud
van de bijdragen van hogere overheden en marktpartijen (co-financiering). Met de
provincie Noord-Holland hebben de HAL-gemeenten reeds in een convenant concre
te afspraken gemaakt over financiële bijdragen.
Met het Rijk wordt overlegd over de noodzakelijke rijksbedragen. Veel aandacht van
het Rijk gaat uit naar de zogenaamde stedelijke knooppunten. Een speciale kaderwet
biedt daarbij mogelijkheden voor integrale financiering.
De kleine stadsgewesten, waartoe ook het HAL-gebied behoort, hebben vaak met
dezelfde problematiek te maken, maar moeten het zonder kaderwet en zonder
afspraken met het Rijk over een integraal VINEX-bod stellen. De pot met rijksgeld is
door de stedelijke knooppunten grotendeels opgesoupeerd. Het EfAL-gebied mag
slechts rekenen op een vaste bijdrage van ca. 1.500 gulden per woning in uitleggebie-
den en 3.000 gulden voor binnenstedelijke woningen. Subsidie voor bodemsanering,
infrastructuur en groenontwikkeling moet van de provincie en van de betrokken
ministeries worden losgepeuterd binnen bestaande regelingen. Ook hiervoor wordt
een convenant opgesteld.
Kostenverhaal
Behalve met directe subsidiebijdragen is het Rijk ook met haar wetgeving op het
gebied van grondexploitaties van grote invloed op de realisatie van de HAL-plannen.
Verruiming van het bestaande fiscaal instrumentarium is noodzakelijk om markt
partijen (ontwikkelaars, woningbouwverenigingen) op een evenwichtige wijze te
laten bijdragen aan de meerwaardeprojecten. Een actieve gemeentelijke grondpoli-
tiek, i.c. verwerving van gronden, biedt de beste mogelijkheid voor de gemeente om
de kosten van de meerwaardeprojecten via gronduitgifte te verhalen.
Veel grond op de HAL-bouwlocaties is echter in handen van projectontwikkelaars,
bouwaannemers en woningbouwverenigingen. Er is dus sprake van particuliere
grondexploitatie. Minnelijke verwerving of onteigening is in veel gevallen niet
mogelijk of wenselijk. Daardoor zijn de gemeenten gedwongen een meer passieve
grondpolitiek te voeren. Wat betreft de aanleg van bovenwijkse openbare voorzienin
gen is in dit geval een doeltreffend instrument voor het verhalen van de kosten van
belang.
Een particuliere exploitant kan niet op grond van de geldende grondexploitatiever
ordeningen worden gedwongen gronden af te staan, dan wel een exploitatiebijdra
ge te betalen ten behoeve van meerwaardeprojecten. Voor het aangaan van een
exploitatie-overeenkomst is in alle gevallen wilsovereenstemming vereist.
Overigens bestaat er wel een wederzijdse afhankelijkheid tussen gemeente en par
ticuliere exploitant. Zo heeft de exploitant in de meeste gevallen de planologische
