1996: Sleutelrol in veranderende stad
door Kees Kraakman
Alkmaar verandert, al zolang de stad bestaat. Maatschappelijke en technische ont
wikkelingen geven de stad steeds weer een ander aanzien. Plannen voor verdedi
gingswerken, weg- en vaarverbindingen, wonen, werken en recreëren vragen om
ruimte. Stadsontwikkeling is zo oud als de stad zelf Om huizen en bedrijven te kun
nen bouwen en recreatiegebieden en wegen aan te kunnen leggen is bouwgrond
nodig.
In de productie van bouwgrond speelt het gemeentelijk grondbedrijf in Alkmaar de
laatste 75 jaar een belangrijke rol. Met het grondbedrijf als instrument verzorgt het
stadsbestuur bouwgrond, kavels voor gebouwen, groen en wegen.
Doel van het grondbedijf is het produceren van bouwgrond tegen aanvaardbare kos
ten, door de risico's die daaraan onvermijdelijk verbonden zijn, zichtbaar en beheers
baar te maken. Het grondbedrijf tracht door een bedrijfsmatige aanpak waar moge
lijk voordeel te behalen. Voordeel dat zonodig kan dienen om risico's te dragen, maar
dat ook elders in de stad kan worden ingezet.
Het grondbedrijf vervult dus een spilfunctie in de ruimtelijke veranderingen die in
de stad plaatsvinden. Zo is het gedurende de afgelopen 75 jaar geweest. Of het in de
toekomst ook zo zal zijn, is de vraag die in dit hoofdstuk aan de orde komt.
De groeiende betekenis van Alkmaar als centrumstad, de daarmee samenhangende
functieveranderingen in de stad, en de actieve rol die omliggende gemeenten en
marktpartijen daarin vervullen, hebben de taak van het grondbedrijf bij de stadsont
wikkeling, in de loop der tijd een ander aanzien gegeven. Vanwege de vele belangen
die tegenwoordig in het spel zijn, is het voor het grondbedrijf vaak een kwestie van
'passen en meten'.
Alkmaar maakt zich op voor een nieuwe eeuw. Met plannen die opnieuw het aanzien
van stad zullen veranderen. Plannen die ook steeds vaker in nauwe samenwerking
met diverse partners (regiogemeenten, maatschappelijke instellingen en onderne
mers) ontwikkeld worden.
Projectontwikkelaar
De traditionele rol van het grondbedrijf is van administratieve aard. In de eerste tien
tallen jaren na de instelling in 1920 paste het grondbedrijf als een goed boekhouder
op het gemeentelijke onroerend- goedbezit. Er werd geboekt en afgeboekt. De omzet
was nog zeer bescheiden. Van een actieve grondpolitiek was nog geen sprake.
Gerichte grondverwerving voor grootschalige projecten kwam nog maar sporadisch
