75 jaar grondbedrijf Alkmaar
Alkmaar presenteert zich als ondernemende
gemeente, een stad die voortdurend bouwt aan
haar toekomst. Een belangrijk exponent van dit
ondernemerschap is al sinds 75 jaar het gemeen
telijk grondbedrijf
Maatschappelijke ontwikkelingen eind vorige
eeuw, gevolgd door wetgeving op ondermeer het
terrein van Ruimtelijke Ordening en Volkshuis
vesting, leidden tot een grotere rol voor de
gemeenten bij stadsuitleg en -sanering. Die rol
was in deze periode meer regulerend van aard
dan initiatiefnemend.
In de eerste decennia van deze eeuw, met name in
tijden van depressie waarin het particulier initia
tief het liet afweten, werd een nog sterkere
inbreng van gemeenten verwacht, niet in de laat- RJ-G. Bandell
ste plaats om het maatschappelijk probleem van
de huisvesting van de sociaal zwakkeren op te lossen. In die tijd ontstond de actieve
grondpolitiek waarbij de gemeenten het initiatief van de ruimtelijke ontwikkeling
naar zich toehaalden en bereid waren risico's te nemen. Gemeentelijke grondbedrij
ven werden opgericht om deze nieuwe taak uit te voeren. Zo ook in Alkmaar en wel
per 1 januari 1921. Deze publikatie schetst de ontwikkelingen van dit grondbedrijf in
de context van een zich ontwikkelend Alkmaar, de veranderende stad. Aangevuld met
de voor deze gelegenheid ingerichte tentoonstelling wordt een goed inzicht gegeven
in het verleden, heden en toekomst van het grondbedrijf
De rol van het grondbedrijf is anno 1996 naar mijn overtuiging na 75 jaar zeker niet
uitgespeeld. De gemeente Alkmaar wil sturing blijven geven aan haar eigen ontwik
keling. Niet slechts regulerend vanaf de zijlijn maar vanuit een centrale rol, in het
besef dat die in samenwerking met anderen gestalte moet krijgen.
De kerntaak van het grondbedrijf het produceren van bouwterrein tegen aanvaard
bare kosten, ten behoeve van de beleidsterreinen volkshuisvesting, werkgelegenheid,
recreatie, sport en cultuur blijft ook een gemeentelijke kerntaak. En, hoewel dit geen
primaire doelstelling is: als je het goed doet, hoeft het je geen windeieren te leggen.
Menige gemeente heeft ter sanering van de financiën een beroep kunnen doen op de
grondbedrijfreserves. Zo ook Alkmaar. Maar als je het niet goed doet wordt het tegen-
