zijn overzichtswerk De nieuwe schouburg der Nederlantsche kunstschilders en
schilderessen (Den Haag, 1751) dat Pronk van kind af aan "tot de
Teken- en Schilderkunst overhelde".2 Volgens Van Gooi was Pronks
vader, zelf boekhouder, aanvankelijk tegen de keus van zijn zoon om
kunstenaar te worden. De kunstminnaar Lambert ten Kate wist hem
echter over te halen om Cornelis toch de gelegenheid te geven zich in
de kunst te bekwamen. Een van zijn leermeesters was Arnold Boonen
(1669-1729). Deze had in Amsterdam een bekend atelier, waar niet
alleen Cornelis Pronk, maar ook andere kunstenaars van naam zoals Jan
Maurits Quinkhard (1688-1772) en Cornelis Troost (1696-1750) wer
den opgeleid. Pronk, die nooit getrouwd is geweest, heeft talrijke reizen
ondernomen, eerst om portretten te schilderen, later om talloze beziens
waardige en historisch interessante plekjes in de diverse provincies van
het land vast te leggen.
Pronk als portretschilder
In de loop van de 18de eeuw werd het steeds gebruikelijker dat mensen
die over voldoende geld beschikten zich heten portretteren. Soms deed
men een beroep op schilders uit
de eigen woonplaats. Maar met
name buiten de grote artistieke
centra kwam het regelmatig voor,
dat men een portretschilder van
elders bestelde. Zo liet men in
vele kleinere plaatsen in Noord-
Holland kunstenaars uit
Amsterdam of Haarlem overko
men.
Cornelis Pronk is zijn loopbaan
begonnen als portretschilder en hij
genoot als zodanig een zekere
reputatie tot ver buiten de eigen
woonplaats. Van Gooi merkte op
dat hij vele portretten vervaardigd
heeft "zo te Amsterdam, als in
gansch Noorthollant, doch inzon-
derheit te Alkmaer, daer hy de
Familie van de Heeren
Portret van Simon Eikelenberg. Gravure doorJ. Houbraken naar Burgemeesteren RAS en DAEY,
Cornelis Pronk. De originele tekening van Pronk is vermoedelijk nevens meer andere aanzienlykè
verloren gegaan. Ontleend aan S. Eikelenberg, "Alkmaar en
zyne geschiedenissen." Alkmaar, 1739. Luiden, die alle wonder wel
5
