i loopt. Op
'o is er op
:1 van zeven
van de Ze-
Nederlan-
in hebben.
;t fronton,
wapen van
in gesloten
luiken (de
eld). Op de
wam een
larop enge-
muziekins-
eringen op
verd de be-
•se kunste-
aëthius van
1617-1678)
lij schilder
van koning
vinning van
liath'. Men
poort met
lenten, ont-
beroemde
Joriskerk in
ichts nadert
et een rode
eten op een
er hem een
Ook David
htig zwaard
musicerende
n vaker voor
koning ge-
gen worden.
De modernisering door Schnitger
In 1722 werd Gerhardus Havingha organist. Hij wilde dat het orgel ge
moderniseerd werd en stelde voor de opdracht daartoe te verlenen aan
Frans Caspar Schnitger, telg uit een bekende Noordduitse orgelbouwers
familie. Hij veranderde in 1723-1725 het orgel ingrijpend, o.a. door de
gehele inwendige aanleg aan de Noordduitse idealen aan te passen. Het
resultaat was een instrument in de Noordduitse orgeltraditie dat veel
overeenkomsten vertoonde met het toentertijd zeer moderne barokor-
kest. Tot de bijzonderheden van het door Schnitger gewijzigde orgel be
hoort een ongekend groot aantal tongwerken (13 stuks) en een groot
aantal fluitklanken.
c cA ~d V V y y? J> f)
d d d JC A Jï M
Toonaanduiding (C, D, E, enz.) op de orgelpijpen van Van Hagerbeer (boven) en Schnitger (onder).
De veranderingen, door Schnitger aangebracht, waren destijds zeer om
streden. Maar vervolgens werd het resultaat zo bewonderd, dat spoedig
nog meer Hollandse orgels in deze Noordduitse trant ge- of verbouwd
werden.
Bij de laatste grote orgelrestauratie, die in 1987 afgesloten werd, is de
Schnitger-modernisering uitgangspunt geweest.
{47} De schildering van Romeyn de Hooghe
Boven het orgel kwam in 1693 een schildering van Romeyn de Hooghe
(1645-1708), een Haarlemse kunstenaar die bekend is geworden om zijn
ingewikkelde allegorische prenten. Ook deze schildering, aangebracht
op een houten schotwerk, toont een allegorische tafereel. De Hooghe
heeft zelf een toelichting geschreven, zowel in het Nederlands als in het
Latijn. De beginletters van het Nederlandstalige verhaal vórmen samen
het woord ALCKMAER, die van de Latijnse versie het woord ALCMA-
RIA.
Uit de toelichting blijkt dat de vrouw in het wit die in het midden van
het tafereel staat, de Deugd is die het kwaad -gesymboliseerd door de
slang- vernietigt. Zij wordt daarbij terzijde gestaan door aartsengel Mi-
61
