De slanke zuilen
dit prachtig gebouw, welks wederga in netheid van bewerking en dun
heid van pylaren, in Nederland nauwelyksch gevonden wordt.
(uit: Kabinet van Nederlandsche en Kleefsche Oudheden, deel I, Am
sterdam 1792)
Zodra men de kerk betreedt, ziet men dat de scheiding tussen koor en
omgang, maar ook tussen schip en zijbeuken, wordt gevormd door zui
len, rustend op hoge achtkantige basementen. Ook in andere Brabants
gotische kerken komen zij voor. Zij werden kant en klaar geleverd bij de
Belgische steengroeven en in gemerkte onderdelen naar het noorden
vervoerd. Men nam in Alkmaar steeds kleine series tegelijk af. Zo wer
den tussen 1499 en 1502 de twaalf benodigde koorzuilen in drie series
van vier besteld.
Wat opvalt is dat de zuilen, vroeger
ook wel pilaren genoemd, juist in
de Grote Kerk zo slank en hoog
zijn. Wanneer we bijvoorbeeld kij
ken naar het schip van de Grote
Kerk in Haarlem (daar was men
aan de bouw van het schip rond
1460, dus wat eerder dan in Alk
maar begonnen), dan blijkt dat de
zuilen in Haarlem een diameter
hebben van ca. 1.50 meter en die
in Alkmaar slechts een diameter
van ca. 1 meter. Daarbij komt dat
Een koolblaakapiteel met twee kransen bladeren.
de zuilen in Alkmaar nog wat ho
ger zijn dan de Haarlemse.
Ook in de 17e en 18e eeuw heeft men de slanke zuilen al opgemerkt en
diverse kroniekschrijvers maken er melding van. Overigens hebben die
zuilen in onze tijd voor de nodige problemen gezorgd. Doordat ze zo
slank zijn rust er een enorm gewicht op een klein oppervlak. In de on
derliggende bakstenen funderingen waren daardoor scheuren ontstaan
Tijdens de opgravingen bij de laatste restauratie merkte men die geluk
kig op. Inmiddels zijn de funderingen hersteld.
Symboliek en decoratie der zuilen
Men neemt aan dat aan allerlei onderdelen van het kerkgebouw in de
middeleeuwen een bepaalde symbolische betekenis werd toegekend. Zo
zouden de twaalf zuilen tussen koor en omgang de twaalf apostelen
