Vergroting tufstenen kerk; bouw van een nieuwe toren
In de eerste helft van de 14e eeuw werd de romaanse zaalkerk naar het
westen toe vergroot {C} en begon men aan de bouw van een nieuwe,
gotische toren {D}. Deze toren, die veel groter was dan de eerdere en de
volle breedte van de zaalkerk besloeg, was opgetrokken uit een toen mo
dern bouwmateriaal: baksteen. Deze was rood van kleur en had een for
se steenmaat: 30x14x7 cm. Overigens waren de funderingen nog op ou
derwetse wijze uitgevoerd als kistwerk, gevuld met kalk en puin.
In het genoemde 'Memoriael van deese kerck' wordt vermeld dat de
kerk in 1328 getroffen werd door een brand. Misschien hielden de ver
groting van het kerkgebouw en de nieuwe toren verband met herstel
werkzaamheden na deze brand?
Doorgaans werd aan torens lang gewerkt voordat ze een grote hoogte
hadden bereikt. Kennelijk was de bakstenen toren, begonnen in de eer
ste helft van de 14e eeuw, pas ca. 1382 een echt hoge toren geworden.
In de 'Kronyck van Alckmaar' van Van der Woude (le druk 1645, in
1658 aangevuld en daarna nog verschillende malen uitgegeven) staat bij
het jaartal 1382 een passage over een "seer hooghen Toorn wiens
hooge spitse, den Schipper voor een Baken konde dienen".
De zijbeuk van Sint Matthias
In de tweede helft van de 14e eeuw werd de kerk aan de zuidzijde ver
groot. Hier werd de fundering gevonden van een aanbouw, die bleek te
bestaan uit rood-gele baksteen van een veel kleinere maat dan voor de
toren gebruikt was. Deze zou heel goed kunnen corresponderen met
een aanbouw uit 1382, gewijd aan Matthias. De 'Kronyck van Alckmaar'
zegt hierover: "werde met eenstemmigen yver, deur onse Burgery, noch
een Kercke gebout, in de eere van S. Mathias Apostel aen de Zuyt-zyde
van S. Laurens Kerck".
De zuidelijke uitbreiding bleek in twee afzonderlijke fasen gebouwd, de
ene direct naast de tufstenen kerk {E}, de andere verder westwaarts tot
langs de toren {F}.
Ook bleek dat de scheiding tussen zuiderzijbeuk en zuiderkapellen van
de huidige Grote Kerk precies lag op de fundering van de zuidmuur van
de 14de-eeuwse St.-Matthiasaanbouw. Ook de westmuur van het schip
der Grote kerk kwam op de funderingen van de voorganger, die men
blijkbaar stevig genoeg vond voor de nieuwbouw.
Het Bloedmirakel van Alkmaar
In de tweebeukige kerk die na de bouwactiviteiten van 1382 was ont
staan, vond op 1 mei 1429 een wonder plaats: Het Bloedmirakel van
11
