bronnen is bekend dat voor het nieuwe koor destijds een deel van de
tuin van het Hoge Huis werd aangekocht. De opgravingen bevestigden
het vermoeden dat de oudere kerk kleiner was, met de oostgevel nog
vlak ten westen van het tegenwoordige koorhek. Er kunnen 7 eerdere
bouwfasen worden gereconstrueerd.
De oudste restanten zijn afkomstig van een tufstenen zaalkerk met echte
koorsluiting (zie de plattegrond: nr.1). Het gebouw was ca 12 m breed
(gemeten vanuit het hart van de funderingen). De resten zijn zeer frag
mentarisch doordat de grafdelvers nadien vaak zeer diep hebben gegra
ven. Alleen bij de tufstenen toren is nog een stuk origineel metselwerk
waargenomen. Verder moeten we het doen met de onderlaag waarop
men destijds het muurwerk heeft gefundeerd. De onderlaag bestond uit
een laag 'platte stenen' met daarop een pakket kiezelstenen. 'Platte ste
nen' staat tussen aanhalingstekens want het gaat om brokstukken van
oude Romeinse tegels en dakpannen. Op drie Romeinse dakpannen
staan militaire stempels: LEGXXX (LEGio XXX het dertigste
legioen, gevestigd te Xanten) en EXGER1NF (EXercitus GERmaniae
INFerioris leger van Beneden-Germania). Vermoedelijk zijn de tegels
en dakpannen samen met de tufsteen door de bouwers van de kerk aan
gevoerd uit de ruanes van eeuwenoude Romeinse forten in midden-
Nederland. Dit waren in de middeleeuwen geliefde winplaatsen omdat
men anders de natuursteen van verre moest aanvoeren, de tufsteen bij
voorbeeld uit de Eiffel. De muren van de kerk bestonden uit zgn. 'kist
werk', een destijds gebruikelijke techniek waarbij alleen de buitenkant
uit gemetselde steen bestond en de kern gevuld was met een soort
'stortbeton' van kalk en puin. In de graven ter plekke van de funderin
gen werden talrijke brokken tufsteen en 'kalk-en-puin-beton' gevonden.
De toren (plattegrond: 2) was anders gefundeerd, namelijk op een schel
penlaag. Het is denkbaar dat hij later is aangebouwd maar dat kon helaas
niet worden aangetoond. Door latere funderingen en grafaanleg konden
we de aansluiting van de toren op de kerk niet meer terugvinden.
In de volgende bouwfase is iets verder naar het westen een nieuwe toren
gemaakt (plattegrond: 4). De toren was weliswaar van baksteen maar de
funderingen waren nog uitgevoerd als kistwerk, gevuld met kalk en bak
steenpuin. De tufstenen toren werd afgebroken en de zijgevels van de
zaalkerk werden verlengd tot aan de nieuwe toren. Van deze verlenging
is alleen aan de zuidkant nog een restant gevonden (plattegrond: 3). Er
zijn verschillende soorten baksteen door elkaar gebruikt, met maten
variarend van 24,5x12,5x5 cm tot 30x14x7 cm.
Een belangrijke uitbreiding werd vervolgens gerealiseerd door de aanleg
van een nieuwe bakstenen beuk aan de zuidkant. Dit gebeurde in twee
