Voorts komen ze voor aan het woonhuis Kennemerstraatweg 4 uit 1916
van P.N. Leguit, een architect die in de eerste decennia van de 20ste
eeuw veel grote ontwerpopdrachten in Alkmaar kreeg.
Een later voorbeeld is het hoekpand Eikelenbergstraat 2/ Westerweg,
waar de topgevel aan de Westerweg nog in 1921 boerenvlechtingen
kreeg. Kennelijk in navolging van de eerder genoemde huurpanden van
Jan Wils, Westerweg 82 en 84.
Al deze Alkmaarse woonhuizen werden gebouwd in de gegoede wijken
die destijds aan de zuidelijke rand van de binnenstad verrezen.
De gevelsteen
In de jaren rond de eeuwwisseling vond een herleving van de gevelsteen
plaats. Sommige architecten kozen daarbij voor traditionele vormen, an
deren zochten naar nieuwe mogelijkheden en beproefden andere geo
metrische vormen dan de vanouds zoveel toegepaste rechthoek. In die
moderne gevelstenen was doorgaans een rustige, zorgvuldig gedetailleer
de vulling gedacht, bij voorbeeld een jaartal, een huisnaam of een een
voudig bloemmotief.
Een van de architecten die zich met het onderwerp hebben bezig ge
houden is de al eerder genoemde De Bazel, die zijn grote villa De
Maerle in Huizen uit 1906-1907 voorzag van een gevelsteen met een
bijzondere geometrische vorm: een soort vierpas. Daarin kwam de naam
van het huis te staan, vergezeld van zonnestralen boven en een merel on
der.
Toen Groen in 1911 bezig was met het tekenen van zijn eigen woonhuis
aan de Westerweg 65 in Alkmaar, ontwierp hij ook een kleine eigentijd
se gevelsteen. Deze moest geplaatst worden boven de entree. Het ging
om een op zijn punt geplaatst vierkant van kleine afmetingen, voorzien
van een zorgvuldig gestileerde vierbladige bloem binnen een eenvoudige
omranding.
Ook de gevelsteen die Groen in 1912-1913
ontwierp boven de ingang van het dieselge
maal kreeg een bijzondere geometrische vorm:
een rechthoek, waaruit zowel aan de bovenzij
de als aan de onderzijde een driehoek spruit.
Gevelstenen met een vergelijkbaar model
komt men juist in de jaren rond 1913 vaker te
gen in de Nederlandse architectuur, maar ook
nog wel daarna. In Alkmaar was Groen de eer
ste die die gevelsteenvorm heeft toegepast. En
kele jaren later werd een vergelijkbaar model
De gevelsteen.
100
