de motor heeft een diameter van 25 centimeter en een slag van 60 cen
timeter. Voor de koeling van de cilinder wordt water gebruikt dat tussen
de cilindervoering en buitenmantel circuleert. De brandstofpomp brengt
de brandstof onder een druk van 30 atmosfeer via een brandstofklep in
de cilinder en wordt dan door de inblaaslucht van ongeveer 55 atmo
sfeer in fijne deeltjes in de cilinderkamer geblazen. Dit systeem wordt
luchtverstuiving genoemd. De dieselmotor heet daarom ook wel "hoog-
druk-inblaasmotor". In de beginperiode van de dieselmotorontwikke
ling was de techniek niet bij machte om zoals nu gebruikelijk de brand
stof via een hoge druk inspuitpomp in de cilinderkamer te verstuiven.
Luchtverstuiving werd daarom tot circa 1930 toegepast.
De motor wordt gestart met startlucht die via een klep in de cilinderka
mer geblazen kan worden. De luchtvaten worden door middel van een
tweetraps luchtcompressor op druk gebracht.
Het constante toerental van de motor wordt gerealiseerd door een ge
wichtsregulateur die via een stangenstelsel de instelling van de brandstof-
pomp regelt. De regulateur werkt zodanig dat bij het eventueel wegval
len van de belasting een "op hol gaan" niet mogelijk is. De toeneming
van het toerental is dan ten hoogste ongeveer 8 procent.
Kenmerkend voor vroege technologische apparatuur is ook, dat alle ac
cessoires en bijwerktuigen als in een laboratorium-opstelling uitwendig
van de eigenlijke motor zijn gemonteerd en daardoor gemakkelijk zijn
aan te wijzen.
Behoud van de Alkmaarse diesel
1988 was voor het gemaal een belangrijk jaar. Na 75 jaar trouwe dienst
ging de diesel met pensioen. De directe produktietaak is medio septem
ber 1988 overgenomen door een zielloze opvolger met een elektromo
tor. Pensioen betekent echter gelukkig geen stilstand. De gemeente Alk
maar heeft het gemaal voor een symbolisch bedrag verkocht aan de
Stichting Beheer Dieselgemaal polder Overdie-Achtermeer.
Deze stichting heeft zich naast het instandhouden ook ten doel gesteld
om het gemaal als levend monument te laten functioneren en de educa
tieve waarde er van te versterken.
A.C. Pijcke
P.Verhoeven
87
