Als de Sint Nicolaasvloed inderdaad de aanleiding tot de oprichting van
het waterschap was, dan zal het waterschap waarschijnlijk kort daarna, in
de loop van 1197 zijn ingesteld. Als de Sint Nicolaasvloed niet de aanlei
ding was, dan heeft, hoe dan ook, het jaartal van oprichting gelegen in
de regeringsperiode van graaf Dirk (1190-1203).
Bij het woord waterschap moeten we overigens niet meteen denken aan
een grote organisatie, zoals we de waterschappen tegenwoordig kennen,
maar aan een "gemeenschappelijke regeling" tussen de belanghebbende
dorpen. Ieder dorp kreeg in de dijk een gedeelte te onderhouden waar
van de grootte in overeenstemming was met het door de dijk bescherm
de gebied in het dorp. Zo'n deel noemde men een park. Ieder park werd
verdeeld in slagen die weer door de buren van het dorp, ofwel: de hoe
ven, werden verzorgd, ook weer -in principe- naar evenredigheid van
grondoppervlakte. Iedere hoeve zijn slag, vandaar het woord verhoefsla-
ging waarmee dit systeem van onderhoud werd aangeduid.
Het bestuur over de gehele dijk werd gevormd door afgevaardigden van
de zeven getroffen dorpen. Let wel: Alkmaar zou pas in 1254 stad wor
den. Deze afgevaardigden werden waarschappen genoemd, zij waren
"gewaard" om hun dorp te vertegenwoordigen. Het college van waar
schappen stond onder voorzitterschap van een dijkgraaf. Het recht tot
benoeming van de dijkgraaf lag waarschijnlijk bij de Abdij van Egmond,
toenmaals de belangrijkste instelling in Kennemerland, zowel op geeste
lijk als op wereldlijk gebied.
We mogen wel aannemen dat de eerste dijkgraaf Wouter van Egmond
(f1205) was. "Kwade Wouter", zoals hij genoemd werd, was de stamva
der van het geslacht Van Egmond. Wouter verzorgde de wereldlijke be
langen voor de abdij. Geestelijken mochten immers niet het zwaard
hanteren en lieten dit over aan dienaren van de abdij. De familie Van Eg
mond, met Kwade Wouter voorop, heeft echter het eigen belang voor
dat van de abdij gesteld en de abdij volkomen overvleugeld. De Van Eg-
monds werden heren en later zelfs graven van Egmond. Dat Wouter de
eerste dijkgraaf te Alkmaar was, maken we overigens op uit een oorkon
de uit het jaar 1215, waarin de graaf van Holland verklaart dat Wouters
zoon Willem, het recht op de vervulling van dit ambt van de abdij ge
kregen heeft. Abt Lubbert en Willem van Egmond hadden toen namelijk
ruzie over de wederzijdse rechten en plichten. Uit het feit dat het dijk
graafschap tot het bezit van de Van Egmonds werd gerekend, maken we
op dat het al geruime tijd voor 1215 door Willem en voor 1208 door
Wouter werd uitgeoefend. In de genoemde oorkonde werd voorts be
paald dat wie zijn gedeelte van de dijk niet goed had onderhouden ge
straft werd met een boete van twee stuivers of één "henne".4
