uitgevoerd, maar in ijzer. De spantbenen zijn van ijzeren balken met een ongelijkzijdig T-profiel. Tussen de spantbenen zijn slanke ijzeren trek- stangen aangebracht. Er zijn diverse manieren om trekstangen in een ijzeren kapconstructie aan te brengen. Het zou het eenvoudigst zijn geweest om (horizontale) trekstangen te plaatsen tussen de voetpunten der spantbenen, die via ver ticale stangen waren verbonden met de toppen der spanten. Maar omdat de technische installatie, inclusief de zojuist beschreven hijsbalk zoveel hoogte vereiste, was een oplossing met horizontale trekstangen in de voet van de kap niet mogelijk. Daarom werd hier gekozen voor een constructie, waarbij tussen de voetpunten der spantbenen tweedelige trekstangen kwamen, die in het midden opgeknikt waren, zodat er vol doende ruimte overbleef rond de hijsbalk en al wat zich verder in de ruimte bevond. Een dergelijke eenvoudige ijzeren kapconstructie, vermoedelijk ontstaan uit economische overwegingen, is verder in de regio maar ook daarbui ten op dit moment niet bekend.12 In ieder geval heeft de door Groen bedachte constructie zich goed gehouden. Een monument om voor het nageslacht te bewaren Het zal uit het bovenstaande duidelijk worden dat het gebouwtje dat de Alkmaarse architect Laurens Groen in 1912/1913 ontwierp voor het ge maal van de Overdiepolder niet zomaar een gebouwtje is, maar dat het tal van bijzondere kenmerken heeft, die het duidelijk onderscheiden van soortgelijke gebouwen. Het is dan ook toe te juichen dat de provincie Noord-Holland afgelo pen jaar het besluit genomen heeft om het op de Provinciale Monu mentenlijst te plaatsen. Overigens zij hier nog eens nadrukkelijk opge merkt dat die plaatsing niet alleen het gebouwtje betreft, maar ook het dieselgemaal daarin. Dieselgemalen zoals deze zijn in het begin van de 20ste eeuw op tal van plaatsen in ons land toegepast, maar inmiddels zijn zij zo zeldzaam geworden, dat plaatsing op een monumentenlijst raad zaam is. Dat het dieselgemaal van de Overdie-en Achtermeerpolder ooit eens op een monumentenlijst geplaatst zou kunnen worden door het nageslacht, daarvan zullen noch de initiatiefnemers van het gemaal, noch de firma Werkspoor, noch de architect zich ten tijde van de bouw bewust ge weest zijn. Carla Rogge Met dank aan Piet Verhoeven, die mij als eerste op het bijzondere dieselgemaal wees. Zon der zijn belangstelling voor en opmerkingen over het gemaal zou dit artikel niet deze vorm gekregen hebben. 102

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

Oud Alkmaar | 1994 | | pagina 100