steun van Vrienden, gemeentelijke en rijksgelden zal het gebouw wor
den ingericht voor multifunctioneel gebruik. Hiervoor moet in de ko
mende twee jaar nog veel gebeuren, zoals de totale vervanging van de
electrische voorzieningen, het aanbrengen van toiletten, herstel van de
zerkenvloer en het kleine orgel, een betere ingang en, het laatst maar
niet het minst, vloerverwarming. En hier komt de archeologie aan bod,
want voor de verwarmingsleidingen en de bijbehorende isolatielaag zal
de gehele kerk tot ca 60 cm diepte uitgegraven moeten worden. Daarbij
worden naar verwachting honderden oude graven geroerd, diverse graf
kelders en mogelijk ook funderingsresten van oudere kerkgebouwen.
De tegenwoordige kerk is tussen ca 1470 en 1520 gebouwd ter vervang
ing van een oudere kerk, gewijd aan de heiligen Laurens en Matthias.
Deze oudere kerk was zwaar beschadigd toen in 1468 de nieuwe toren
instortte welke (begonnen in 1458) net klaar was. De toren werd niet
herbouwd. Van het oudere gebouw is nog erg weinig bekend - de
schaarse historische bronnen zijn overigens nog niet goed onderzocht.
De funderingen van de toren werden in 1970 opgegraven door E.H.P.
Cordfunke. Wanneer we de buitenkant van de huidige kerk goed bekij
ken, komen we drie soorten natuursteen tegen: Belgische kalksteen en
Bentheimer zandsteen die destijds zeer in de mode waren, maar ook
Duitse tufsteen die in eerder tijd wel maar rond 1500 niet meer gebrui
kelijk was. Wellicht is de tufsteen afkomstig van de gesloopte oudere
kerk - gezien de hoeveelheid tufsteen kan die wel eens vrij groot zijn
geweest.
Het archeologisch onderzoek zal zich behalve op eventuele resten van
de oudere gebouwen ook richten op de talrijke graven in de kerk. Naar
het voorbeeld van de Broerenkerk in Zwolle zou een skeletonderzoek
gedaan moeten worden - dit levert allerlei gegevens op over b.v. gemid
delde levenskansen, ziekten en gebreken, voedingsgebreken enzovoort.
De zerken zijn in 1928 reeds beschreven en geïdentificeerd door J.Be-
lonje en P.C.Bloys van Treslong Prins. Een historisch vervolgonder
zoek, o.a. van de grafregisters, wordt binnenkort opgestart door Carla
Rogge van de Afdeling en door A. Pauptit van het Restauratie Advies
en Begeleidingsburo. Voorlopig staat het archeologisch onderzoek ge
pland in februari - mei 1994, ruim voordat de aannemer voor de vloer
verwarming aan de gang zal gaan. Tijdens de opgraving zal de kerk op
vaste bezoektijden opengesteld worden voor publiek.
Peter Bitter
23
