52. Koperen
toegangspenning
tot de Hortus
Medicus
(0 49 mm).
een baander of touwslager uit Alkmaar de ovale, gegraveerde Baander-
gildepenning (geelkoper) met op de voorzijde een afbeelding van zeven
touwslagers of wieldraaiers aan het werk en op de keerzijde in een brede
krans de naam: Jan Pieterse Bos.
Het schildersgilde, ook wel St. Lucasgilde genoemd naar de evangelist
die Maria met het kindje Jezus zou hebben geschilderd, bestond pas
sinds 1631. Lid waren schilders (kunstschilders), ververs (huisschilders),
beeld-en steenhouwers en glassnijders. Deze uiteenlopende reeks beroe
pen gaf nog al eens problemen, omdat b.v. de kunstschilders niet op een
lijn gesteld wilden worden met de gewone huisschilders. Zo weigerde
de Alkmaarse schilder J.P. van Horstok in 1790 om lid te worden van
het St. Lucasgilde.
Hortuspenning
Hoewel eigenlijk geen echte gildepenningen, worden de toegangspen
ningen tot de stedelijke artsenij- of kruidentuinen vaak tot deze catego
rie gerekend. Zij dienden als toegangsbewijs voor de geneesheren, chi
rurgijns, apothekers en de tot hun gilde behorende knechten. De pen
ning met het omschrift HORTI MED: ALCMAR: SIGNUM (toe
gangsteken tot de Hortus Medicus van Alkmaar) is zo'n toegangspen
ning. De oude botanische tuin was volgens Bruinvis "gelegen aan den
Singel ten oosten van de Kennemerpoort". De koperen penning toont
op de voorzijde het door twee leeuwen vastgehouden wapen van
Alkmaar op een voetstuk, met erboven een krans. Op het voetstuk is
ruimte om de naam van de eigenaar aan te brengen. Van deze penning
zijn slechts enkele exemplaren bewaard gebleven. Het Alkmaarse exem
plaar staat op naam van dr. Yz du Bois Hoolwerf, een tweede door
Dirks vermeld draagt de naam van mr. R. Paludanus, een derde, in
particulier bezit, staat op naam van dr. B.W. Craanen, terwijl het exem-
92
