anmelding
gepleegde menschenroof werd nimmer meer iets vernomen zelfs geen
berichtje van de slachtoffers zelf of ze nog in leven waren hetgeen voor
de achterbhjvenden een kwelling des te meer was.
Zelf kregen wij enkele Amsterdamsche vluchtelingen die het veiliger
vonden tijdig de hel te verlaten, en deze vonden in onze stad bij ge-
loofsgenooten en ook bij andersdenkenden een veilige schuilplaats. Se
dert die tijd, tot we uit onze woning werden gezet hadden we een
nooduitgang in orde gemaakt, die zoodanig vernuftigd in elkaar zat, dat
als b.v. in de nacht aan onze voordeur en achterdeur tegelijkertijd poli
tie zou staan om mij op te halen, dan zou ik daar nog tusschen door
hebben kunnen ontkomen om via een ongesloten deur bij buren in huis
te komen en verder alzoo den dans te ontspringen. Dat er intusschen
vanat dien tijd van rustig slapen geen sprake meer was, zult U begrijpen.
Van ieder gerucht -voetstappen, maar vooral van motorgeronk schrok
ken we wakker en waren altoos op het ergste voorbereid.
In het voorjaar van 1941 maakten de n.s.b.- en w.a.-leden het in ver
schillende plaatsen de caféhouders zoodanig lastig met "verzoeken" om
Joden de toegang tot hun lokalen te verbieden dat zij noodgedwongen
wel aan deze "verzoeken" moesten toegeven en konden we in ons vrije
landje de eerste bordjes zien verschijnen dat de toegang voor Joden ver
boden was.
Met een spoed, een beter doel waardig, werd ook deze zaak van
"hoogerhand" in orde gemaakt, zoodat er in september geen enkele in
richting meer was waarin wij mochten worden toegelaten. Met de cafés
werden tegelijkertijd de badhuizen, plantsoenen en vermakelijkheden
verboden en overal heeft men sindsdien die bekende bordjes zien ver
schijnen.
Intusschen had mijn dochtertje met goed gevolg haar toelatingsexamen
voor de H.B.S. gedaan, doch juist een week voor de aanvang der cursus
verscheen in de dagbladen het verbod om Joodsche kinderen tot inrich
tingen van onderwijs toe te laten anders dan op speciale Joodsche scho
len. Daar het wat moeilijk was, om voor mijn dochtertje alleen een
H.B.S. te gaan oprichten, bleef ze dus verstoken van onderwijs en heb
ben wij hier later, zij het op gebrekkige wijze, op andere wijze in voor
zien. Met de kinderen die nog de lagere school bezochten was het nog
moeilijker, omdat ook die plotseling van de scholen werden verwijderd,
zij het dan meestal met oprechte betuigingen van spijt van de betrokken
onderwijzers.
In onze gemeente werd de moeilijkheid na zeer veel voorbereidend
werk, en na het oplossen van heel veel bezwaren zoodanig in orde ge
maakt, dat half October in een lokaal der Joodsche gemeente een z.g.
fil
85
