van der Bijl beklaagde de thans opgroeiende generatie, die gevoed werd met het beginsel van rassenhaat en wekte op: "in naam van de jeugd, om de vluchtelingen niet alleen te helpen, maar ook onze eigen joodse volksgenoten te beschermen, want ook in ons land waart het schandelijke anti-semietisme rond, toenemend in kracht. wat spreker weet aan de N.S.B. en de groep-Kruyt)... "Wij moeten strijden voor het blijven van ons land als een oord, waar ieder het recht heeft te leven naar eigen overtuiging. Frappant is dat juist deze opmerking hem een sneer bezorgde van de li berale commentator van de Alkmaarsche Courant: "en kon een der sprekers zich niet weerhouden buiten het bestek van dezen avond te treden en een feilen aanval te richten op een met name genoemde poli tieke groep in den lande. Hij verwief een bijzonder dankbaar applaus omdat het bij vergaderingbezoekers als deze vanzelfsprekend is, dat zij op dergelijke woor den spontaan reageeren, maar zijn rede was toch een dissonant in het vrij harmo- tiieuse koor dat dezen avond voor het voetlicht is getreden. Al leefde er ook in Alkmaar diepe bewogenheid met het lot van de jo den in Duitsland, de toespraken op deze avond gehouden bewijzen dat maar een enkeling zich op het gladde ijs waagde van het "joodse vraag stuk". In Nazi-Duitsland werd simpelweg door de machthebbers ge steld: "De joden horen hier niet". Het verzet daartegen was maar ge ring, ook van de kerken. Velen namen wel met afschuw kennis van de gebeurtenissen in Duitsland, maar of men zich echt verbonden voelde met Israël, het volk van het verbond, is de vraag. Op de protestbijeen komst is daar weinig van te merken. Ook binnen de kerken bestond er in die tijd vaak nog een sluimerend antisemitisme Het is jammer, dat blijkens het bericht van de Alkmaarsche Courant Ds Kuiper verhinderd was het slotwoord te spreken. Wellicht had hij een grotere solidariteit laten blijken. Deze veronderstelling vraagt uiteraard 0111 een nadere toe lichting. 2 Ds Frits Kuiper Frits Kuiper, geboren in 1898, werd in 1932 predikant bij de Doopsge zinde gemeente van Alkmaar. Hij was een figuur, die in het vooroor logse Alkmaar wel moest opvallen. Tijdens zijn studie werd hij als hoofdbestuurslid van de N.C.S.V. uitgezonden naar de Sovjet-Unie voor hulpverlening aan studerenden te Kazan aan de Wolga. Hij werd lid van de S.D.A.P. en was anti-militarist. Theologisch werd hij geboeid door de Zwitserse theoloog Karl Barth, waardoor zijn aandacht vooral naar het Oude Testament uitging. Meerdere malen kreeg hij in zijn vrijzinnige gemeente kritische opmerkingen over zijn veelvuldig preken uit het Oude Testament. In de kerkeraadsvergadering van 12 juni 1939 47

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

Oud Alkmaar | 1992 | | pagina 45