Een tante en een gevelsteen in Alkmaar.
Op 15 september 1852 gaan Eduard Douwes Dekker (Multatuli) en zijn
vrouw Tine met het zeilschip "De Harmonie", vanuit Batavia, voor een
tweejarig verlof naar Holland. Op 12 december noteert Dekker in zijn
memoriaal "Pieters verjaardag stil gevierd met rijnwijn. Hoopen Kerst
tijd thuis te zijn". Heel verwonderlijk staat in de Brievenuitgave van
1912, bezorgd door zijn tweede vrouw Mimi: "Pieters verjaardag stil ge
vierd met mijn vrouw" enz. Maar inderdaad zijn zij met de kerstdagen
in Holland. De eerste kerstnacht sliepen zij te Hellevoetsluis in een
bedstee, zoals Mimi er aan toevoegt. Van zijn naaste familieleden trof
hij alleen nog z'n broer Pieter aan. Broer Willem, moeder, zuster
Catharina en vader zijn respectievelijk in 1840, 1846, 1849 en 1850
overleden. Broer Jan was in Indië.
Maar er blijkt nog een familielid te zijn. Omstreeks 30 december heeft
Tine in het memoriaal genoteerd: "De Wed. M. van de Velde woont
hoek van den Koningsweg en Doelenstraat te Alkmaar". Deze M. van
de Velde is Meindert van de Velde, goud- en zilversmid te Zaandam en
aldaar overleden op 1 augustus 1826. Zijn vrouw Antje Douwes Dekker
(1792-1863) is later naar Alkmaar verhuisd. Antje was een zuster van
Eduards vader Engel en dus zijn tante. Deze tante wordt in geen enkel
Multatuli-boek genoemd. Zelfs bij Julius Pée niet, die toch in
"Multatuli en de zijnen", Dekkers voor- en nageslacht minutieus heeft
beschreven. Paul van 't Veer vergist zich, als hij de Wed. M. van de
Velde aanziet voor de weduwe van Dekkers vroegere werkgever Van de
Velde. Mogelijk is Meindert van de Velde familie van Abraham van de
Velde, de textielimporteur (Kopperlith uit "De Geschiedenis van
Woutertje Pieterse"). Het feit, dat zijn zuster dan gelieerd was aan de
Van de Veldes, maakte het voor Engel Douwes Dekker wellicht gemak
kelijker om z'n zoon in 1835 op het kantoor van Abraham van de Velde
geplaatst te krijgen.
Zeker zal Dekker deze tante meermalen bezocht hebben en op één van
de wandelingen in Alkmaar, die merkwaardige gevelsteen opgemerkt
hebben met de tekst:
BLIJT HIER
T
OPYNENE REGEER
Hiervan vinden we ook een aantekening in zijn memoriaal van decem
ber 1852: "Alkmaar. Opyne de wereld regeer.Paardesteeg. Stal van graaf
Willem. Kist van Floris de V".
21