Sint Pancras
trin uiteinde-
<iüi£
schijnen,
an de oudste
daterend uit
re delen. Dit
deze atlas af-
:eft een goed
■d. Dan volgt
)16; Oudorp:
len, met ver-
1. De namen
arte alfabet i-
elen een be-
'ancras is in
ook de stad
irie gemeen-
zijn deze ge
bieden zo gedetailleerd in kaart gebracht.
Ongeveer driekwart van de gemeente Koedijk betrof in 1828 wei- en
hooilanden (ruim 744 hectare), en ook Sint Pancras kwam met 300 ha
bijna op dit percentage uit (70%). Oudorp bestond zelfs voor ruim 83%
uit wei- en hooilanden, samen 693 ha. De bouwlanden kwamen op een
aanzienlijk kleiner percentage uit. Voorts trof men rietlanden en woest
land aan. Boomgaarden, bossen, dijken, polderwateren (met uitzonde
ring van Sint Pancras) of tuinen namen in de gemeenten nauwelijks
enige ruimte in. Voor Sint Pancras gold dat met bijna 31 ha aan polder
water de schuit als vervoermiddel in zo'n kleine gemeente onmisbaar
was.
Het eigen huisbezit laat in de drie gemeenten aanzienlijke verschillen
zien. Zo beeft bijna 88% van alle 138 huishoudens in Koedijk rond
1830 wel enig onroerend goed ter plaatse. Anders dan in Koedijk maak
te in Oudorp het aantal huishoudens dat ter plaatse geen enkel onroe
rend goed had meer dan 50% van het totaal uit. Oudorp telde in deze
periode 75 huizen waarvan er waarschijnlijk 31 door de eigenaar werd
bewoond.
In Sint Pancras stonden 52 woningen waarvan er 41 door de eigenaren
werd bewoond. Huishoudens in Sint Pancras zonder onroerend goed
kunnen in elk geval niet talrijk zijn geweest. Elders in Noord-Holland is
men een dergelijke spreiding van onroerend goed bezit nog niet tegen
gekomen. Een mogelijke verklaring zou kunnen liggen in de aanwezig
heid van het kleinschalige en slecht toegankelijke akkergebied waar ie
dere dorpsbewoner wel een stukje grond had, maar dat wellicht weinig
aantrekkelijk was voor investeerders van huiten.
In aparte tabellen wordt een overzicht gegeven van de top tien van
grondbezitters. Zo nam Klaas de Boer, bakker in Koedijk, in diezelfde
plaats een afgetekende toppositie in: hij bezat liefst 52 hectare. In
Oudorp spande Pieter Hart, een boer uit Alkmaar, de kroon met 39
hectare, gevolgd door de gemeente Oudorp die met 33 hectare een
krappe tweede positie innam. In Sint Pancras was de gemeente zelf met
35 ha de grootste grondbezitter.
In Koedijk en Oudorp bezaten de tien grootste grondbezitters een derde
van het totale grondgebied van de gemeente en in Sint Pancras liep dit
percentage zelfs op tot 45!
Zoals meestal op het platteland was in alle drie gemeenten de beroeps
groep boeren het grootste. In Koedijk waren 113 boeren goed voor 52%
van de totale beroepsbevolking. Samen bezaten zij hijna 66% van het
areaal, gemiddeld 5,5 ha. In Oudorp bezaten 35 zelfstandige boeren
53% van het areaal, met een gemiddelde 12,5 ha per eigenaar of ander
half maal zoveel als het plaatselijk gemiddelde. In Sint Pancras tenslot
te was 49% van de grondeigenaren boer of landbouwer. Deze groep be-
19