2. Het stucwerk binnen
houtwerk allemaal uit die periode stamt.
Er kwamen in het voorafgaande elementen van de voorgevel aan de
orde die uit de eerste helft van de 18de eeuw zullen stammen en
elementen, die rond 1800 gangbaar waren. Ook bij een verdere
beschouwing van het pand zullen we elementen uit die twee periodes
tegenkomen. Heel wat huizen met 18de eeuwse voorgevels blijken
ontstaan te zijn door een reeks van partiële (gedeeltelijke) ver
bouwingen van bestaande panden. Dikwijls ook zijn er in dat soort
panden nog daadwerkelijk oudere bouwfragmenten aanwezig.
Wie er in de 18e eeuw het geld voor had, liet zijn woonhuis op
verschillende plaatsen versieren met lijsten en ornamenten van
stucwerk. Ook complete figuratieve voorstellingen -zowel van klein
formaat, als levensgroot- werden veelvuldig van stuc vervaardigd. In de
19e eeuw bleef het gebruik om stucwerk aan te brengen in zwang.
Uiteraard waren de vormgeving van de verschillende onderdelen en de
keuze van de motieven onderhevig aan veranderingen in stijl en smaak.
In tegenstelling tot b.v. Amsterdam, waar nog talloze huizen zijn met
indrukwekkende stucwerk-ensembles heeft Alkmaar weinig te bieden,
althans wanneer we alleen letten op de aantallen. Slechts enkele
panden hebben nog één of meer ruimtes met stucwerk-decoratie
behouden. Maar de paar ensembles die wel voor het nageslacht bleven,
zijn van hoge kwaliteit en alleszins het bekijken waard.
Het stucwerk, dat in het pand Oudegracht 247 bewaard is, stamt - te
oordelen aan de stijl - deels uit het tweede kwart van de 18e eeuw,
deels uit de eerste decennia van de 19e eeuw. Het oudste en rijkste
stucwerk bevindt zich in de tuinkamer. Sinds het huis door het
gemeentearchief in gebruik werd genomen zetelt hier de archivaris. In
de voormalige eetkamer, nu bibliotheek, treft men het jongere en
eenvoudiger stucwerk aan evenals in de grote hal.
In het voorgaande was sprake van stuc en stucwerk. Beide woorden zijn
afgeleid van het Italiaanse "stucco", waarmee een mengsel wordt
aangeduid van kalk en gips. Men kan er uit de hand fraaie figuren mee
boetseren of men kan werken met behulp van mallen. In de praktijk
worden en werden beide methodes vaak gecombineerd: voor
eenvoudige lijsten en steeds terugkerende ornamenten gebruikt men
mallen, de meer ingewikkelde grote figuren (zoals de dame op de
schoorsteenboezem in de kamer van de archivaris) werden uit de hand
geboetseerd. Van zichzelf is stuc een geelachtig materiaal. Die
geelachtige kleur wordt echter altijd aan het oog onttrokken. De meest
23
