7
>uwer, ex-
santé kijk
eleeuwen.
kakkende
irken, dat
scharrelt
te achter-
/oorpoten
n zijn kop
n of hun
ten in de
den, toen
onbevan-
er de na-
behoeften
lichaam,
erover in
taal en
zonder
aeeld.
■v. uit de
van
en, zoals
tegen de
st" (zijn
(zij zijn
twee han-
uik). Het
tit de ma
rt de 16de
suw aller-
vooral
ghel de
hilderijen
spreek
beeld ge-
t2).
:rs, pissers
n middel
fabels van
Speelkaart: varkens
spelend met drollen.
Peter Flötner, ca.
1538.
Man die zijn broek
laat zakken
Beeldhouwwerk in
het koorgestoelte te
Aarschot.
Kakkende man met
vogel.
Beeldhouwwerk in
het koorgestoelte te
Walcourt
Aesopus, de avonturen van Tijl Uilenspiegel en allerlei kluchten uit de
tijd van de rederijkers 41 en zelfs op tegels en koekplanken s).
En dat niet alleen kleinere meesters dit onderwerp op hun repertoire
hadden, bewijzen een aantal etsen van Rembrandt, schilderijen van Jan
Steen en Adriaen Brouwer. Zelfs de kerk
is er niet vrij van, kijk maar naar de
kraagstenen en consoles tegen de muren
en naar allerlei beeldhouwwerk in de
koorbanken. Zo ziet men in de Onze
Lieve Vrouwekerk van Aarschot twee
maal een man die zijn broek laat zakken.
In Walcourt (St. Maternus, 1520) steekt
iemand zijn blote achterste naar ons toe.
Een ander heeft zijn product juist in een
po gedeponeerd, waar een vogel met een
lange nek zich gulzig ervan meester
maakt. Elders, o.a. in
de Dom van Bardo-
wick, maakt de hou
ding van de gehurkte
figuurtjes duidelijk
waarmee zij bezig zijn,
en soms staat op hun
gezicht te lezen, of
het vlot of moeizaam
gaat.
Ook varkens waren
een geliefd onder
werp. Dikwijls verbeelden zij de "verkeerde" (omgekeerde) wereld. Zij
zijn dan aan het spinnen of maken muziek op een doedelzak, een harp
of een ander instrument, waarbij de biggen
soms een dansje doen6).
Een oud spreekwoord verklaart ons het gedrag
van het varken op de kraagsteen: "Wanneer
een varken droomt, dan is het over draf8).
Dat men onder draf drek moet verstaan, leert
ons de Franse versie, die waarschijnlijk even
oud is als de Nederlandse.s'
Tal van voorstellingen bevestigen deze voor
keur van het varken. Zo zijn er rond 1535 in
Neurenberg enige kaartspellen gedrukt waar-
