Kraagsteen: boer met
een varken en een
hond
(waarvoor, namens de beeldhouwer, ex-
cuses), maar geeft een interessante kijk
op het leven in de late middeleeuwen.
Wat wij te zien krijgen, is een kakkende
man met een hond en een varken, dat
hij bij de staart vast heeft. Dit scharrelt
met zijn kop onder 's mans blote achter
ste, terwijl de hond met zijn voorpoten
op de knie van de man leunt en zijn kop
vlak bij diens hoofd houdt.
Mensen die hun gevoeg doen of hun
blote achterste tonen, komt men in de
kunst van vroeger veelvuldig tegen. Anders dan in latere tijden, toen
de preutsheid hoogtij vierde, stond men in de middeleeuwen onbevan
gen tegenover de na
tuurlijke behoeften
van het lichaam.
Men sprak erover in
duidelijke taal en
bracht ze zonder
schroom in beeld.
Dit blijkt b.v. uit de
formulering van
spreekwoorden, zoals
"hij heeft tegen de
maan gepist" (zijn
onderneming is niet geslaagd) en "twee schijten door een gat" (zij zijn
het in alles, vooral in het verkeerde, met elkaar eens; het zijn twee han
den op een buik). Het
blijkt tevens uit de ma
nier waarop in de 16de
en de 17de eeuw aller
lei meesters, vooral
Pieter Brueghel de
Oude, op schilderijen
en prenten spreek
woorden in beeld ge
bracht hebben 2).
Maar ook als het niet om een spreekwoord ging, werden kakkers, pissers
en dergelijke zonder gêne uitgebeeld: in de randversiering van middel
eeuwse handschriften 3), als illustraties van boeken, zoals de fabels van
TWEESCHTTEN DOOR EEN GAT
