De kraagstenen van de stadhuistoren
I
Voor Hermien Beek,
die mij het krantenknipsel
opstuurde.
het
De spits van de stad-
huistoren. Onder de
balustrade zijn de
kraagstenen te zien.
Een opmerkelijk onderdeel van het tussen, 1509 en 1520 gebouwde,
laat-gotische stadhuis van Alkmaar is de slanke, achthoekige toren aan
de linkerzijde. Met de spits van deze toren is in het verleden nogal wat
gerommeld. Toen hij in 1858 nodig hersteld
moest worden, heeft men hem gesloopt. In een
raadszitting werd zelfs voorgesteld de toren
maar zonder spits te laten, want dat zou een be
langrijke besparing opleveren. Zover wilde de
raad echter niet gaan en in november 1859
deed men een keuze uit de zes ontwerpen die de
gemeente-architect gemaakt had. Men sprak
zich uit voor een slanke, hogere spits in neo-go-
tische stijl, d.w.z. in overeenstemming met de
middeleeuwse, gotische bouwvormen of wat
men daarvoor aanzag. Aldus geschiedde, maar
in 1927, bedacht men zich en kreeg de toren
weer een spits in de oorspronkelijke vorm
Het onderste deel van deze spits is omgeven
door een balustrade; op de acht hoeken rust de
ze op een kraagsteen, een soort console, be
staande uit natuursteen. De hoogte ervan is 22
cm, de breedte 23 cm en de diepte 14 cm.
Bij de jongste restauratie van het stadhuis
(1989) waren deze kraagstenen "de grote ont
dekking". Zij waren beschilderd en toen zij ont
daan waren van zo'n twintig lagen verf (waardoor ze wél vier eeuwen
lang tegen vervuiling en verwering beschut geweest waren), bleken zij
versierd te zijn met beeldhouwwerk. De drie aan de straatkant hebben
de mens als onderwerp en de vijf andere vertonen bladwerk. Dit laatste
was gemakkelijker uit te hakken dan mensenfiguren en dus goedkoper.
En voor kraagstenen die vanaf de straat toch niet of nauwelijks te zien
waren, kon men hiermee volstaan. - Ook elders, b.v. bij de versiering
van middeleeuwse koorbanken, heeft men dergelijke prijsverschillen
benut om de kosten te drukken.
Na de schoonmaak zijn de kraagstenen opnieuw in de verf gezet. Zij zit-
3
