Alkmaar omstreeks het jaar 1832
Kadastrale gegevens worden nog maar weinig gebruikt bij historisch onder
zoek. Ten onrechte, meent de schrijver van onderstaand artikel, die tevens sa
mensteller is van de Kadastrale Atlas van Alkmaar.
Kadastrale kaarten en de bijbehorende registratie bieden waardevolle gegevens
voor sociale en economische geschiedenis. Bovendien is het kadastrale perceel
met zijn nauwkeurige omschrijving een ideaal "referentie-adres" voor de
plaatsaanduiding van elk stuk land, water, een woonhuis of ander gebouw.
Hier volgt een korte samenvatting van deze belangrijke bronnenuitgave
Op 1 oktober a.s. wordt het eerste exemplaar gepresenteerd van de
Kadastrale Atlas van Alkmaar. Het boek is het tweede deel van een
reeks (deel 1: Uitgeest) waarin uiteindelijk atlassen van alle Noord-hol-
landse gemeenten zullen verschijnen. De reeks wordt uitgegeven door
de Stichting Kadastrale Atlas Noord-Holland te Haarlem. De uitgave
van het atlasdeel Alkmaar is mogelijk gemaakt dankzij de steun van de
provincie Noord-Holland, het Anjerfonds Noord-Holland, de gemeen
te Alkmaar, de vereniging Oud Alkmaar, de Rabohank/Zuivelbank Alk
maar en notariskantoor Westerhuis te Alkmaar.
Het hoek bevat 16 reproducties (formaat 29 x 40 cm, schaal variërend
van 1 6250 tot 1 3125) van de oudste kadastrale kaarten van Alk
maar, daterend uit het jaar 1832. In dat jaar werd in Nederland - met
uitzondering van Limburg dat later volgde - het Kadaster ingevoerd.
Daarmee wilde men de registratie van de eigendom van onroerend goed
en de basis voor de belastingheffing daarover verbeteren. Alle afzonder
lijke percelen, zowel gebouwen als landerijen, zijn opgemeten en inge
tekend op de minuutplans, de oudste getekende kaarten van het kadas
ter. Per gemeente varieert het aantal kaarten. Voor geheel Noord-
Holland zijn er ongeveer 1300 minuutplans. De originele kaarten berus
ten in het Rijksarchief te Haarlem.
Bij de kaarten behoren registers, die men de benaming Oorspronkelijke
Aanwijzende Tafels gaf. Dit zijn lijsten van alle percelen van een ge
meente, met over elk perceel een aantal standaardgegevens zoals naam,
beroep en woonplaats van de eigenaar of vruchtgebruiker, de soort be
bouwing, de gemeten oppervlakte, de schatting van de belastbare op
brengst enz.
Deze minuutplans en bijbehorende registers vormen samen de ongewij
zigde grondslag van het Kadaster en daarmee de eerste volledige en be
trouwbare administratie van onroerend goed met een uniforme opzet
13
