ÊÊk
I
I
Z'^m*
*r ^e*/ ,-
Hr. Ms. torpedoboot 'Z6'.
anker liggende kustpantserschip
'Kortenaer', alsmede aan enkele in de
haven liggende torpedoboten, bevel
om gevechtsklaar te maken en uit de
lopen. De 'Kortenaer' (cmdt. Ktz.
Kroon) gaat omstreeks 07.30 anker
op, terwijl de torpedoboten 'Z5'
(cmdt. Ltz. Feteris) en 'Z6' (Ltz. v.As-
beck), respectievelijk om 07.38 en
07.45 de haven verlaten. Enige groe
pen 'g'-boten krijgen opdracht in het
Schulpengat en bewesten de eilanden
te gaan kruisen. Vice-admiraal Nau-
din ten Cate schrijft later aan gene
raal Snijders, dat indien bijtijds het
vertrek van zoveel Duitse schepen
was gemeld, de schending der neutra
liteit was voorkomen; temeer, waar
er ter kolenbesparing geen geregelde
bekruisingsdienst meer wordt uit
geoefend'. Nederland bezuinigd!
Tot goed begrip diene verder, dat de
militaire eisen bij neutraliteitshand-
having in bepaalde opzichten tegen
gesteld waren aan die bij een oorlogs
toestand, c.q. gevechtsactie. Bij de
eerste toch diende het materieel over
de kust verspreid te worden, terwijl
de tweede concentratie vereist.
Bij order van 28 juli 1914 was verder
vastgesteld, dat bij neutraliteits-
schendigen de overtreders bij voor
keur eerst mondeling of per sein
('Neutraliteit eerbiedigen') dienden te
worden gewaarschuwd, alvorens men
overging - bij volharding van de schen
ding - tot gebruik van geweld.
Een en ander bracht mee dat de over
treders tot op geringe afstand moest
worden genaderd, hetgeen voor de ei
gen schepen risico's kon meebrengen.
Nu waren de 'Z'-boten kwa grootte en
bewapening zeker niet opgewassen
tegen de veel grotere Britse jagers, die
bovendien numeriek in de meerder
heid waren. Het lag dus voor de hand,
dat -zeker overdag- de afstand tot de
achteropkomende 'Kortenaer' niet te
groot moest zijn in geval van een ge
wapend treffen. Tenslotte kon neu-
traliteitshandhaving niet 'repressief'
plaats vinden, met andere woorden
waren de overtreders eenmaal weer
buiten de territoriale wateren, dan
had men het nakijken! En wat die
kustbeschieting betreft; alle aan zee
787
