Alkmaar als "onderzeebootbasis" 191 5—119
door L.J.W. Everts
Tot de meest vreemde gasten, die de Alkmaarse haven als ligplaats heb
ben gehad, behoren drie Duitse onderzeeboten, die in de loop van de
Eerste Wereldoorlog gedurende kortere of langere tijd alhier zijn gein
terneerd geweest. Het betrof vrij kleine onderzeeboten, behorende tot
het z.g. "Flandern-Korps"die vanuit het door de Duitsers bezette
Zeebrugge en Oostende opereerden in de zuidelijke Noordzee, waar zij
in de loop der jaren aanzienlijke schade toebrachten aan de geallieerde
en neutrale scheepvaart, waaronder talrijke Nederlandse koopvaardij
schepen. Men denke b.v. aan het in 1916 bij Schouwenbank getorpe
deerde passagierschip "Tubantia" van de Koninklijke Hollandsche Lloyd
en verschillende schepen van de "Mij.Zeeland". Menigmaal moesten de
bemanningen van onze oorlogsschepen in de Wielingen, wier taak van
wege onze neutraliteitspolitiek beperkt was tot het tegengaan van schen
dingen van onze territoriale wateren en medewerking aan de kustverde
diging, knarsetandend toezien, hoe Nederlandse koopvaardijschepen vlak
langs de buitengrens van die territoriale wateren werden opgebracht
naar Zeebrugge. Het zal ons derhalve toen wel eens een zekere genoeg
doening hebben verschaft, als Duitse oorlogsschepen binnen onze wateren
verzeild raakten en konden worden geïnterneerd, zeker na het afkondigen
van de "Onbeperkte Duikbootoorlog" in Februari 1917.
Onder ze eb oot-m i jnenleqqers
In afwijking van de grotere Duitse onderzeeboten, behorende tot de
"Hochsee-Flotte", die met de letter "U" werden aangeduid, voerden de
"Flandern-Boote" de letters "UB" (voor "gewone" onderzeeboten met tor
pedo's) en "UC" (voor onderzeeboot mijnenleggers).
Dit laatste type was toen een verrassing op militair-maritiem gebied; het
betrof hier onderzeeboten, die gedurende de vaart onder water vanuit
min of meer verticale kokers("buns") verankerde contact-mijnen konden
leggen. Mede door het geringe aantal meegevoerde mijnen legden de
"UC Boote" vaak kleine verspreide en daardoor moeilijk te localiseren
versperringen, o.a. bewesten de Nieuwe Waterweg op de drukke scheep
vaartroute van Rotterdam naar Engeland. Het was een dergelijke "UC-
Boot", waarmee Alkmaar het eerst zou kennis maken.
De_ "JtiQ-f"
Op 4 November 1915 liep de "UC 8", op weg van Emden naar Zeebrugge,
bij Terschelling binnen onze wateren aan de grond. Na te zijn vlot ge
trokken door de sleepboot "Titan", werd de boot door Nederlandse tor-
pedoboten opgebracht naar Terschelling. De Nederlandse regering beslis
te na een ingesteld onderzoek, dat aangezien noch averij, noch de toe
stand der zee, doch uitsluitend het sturen van een verkeerde koers de
oorzaak was van het aan de grond lopen, de onderzeeboot en bemanning
zouden worden geïnterneerd. Op 8 November werd deze nieuwe boot, die
nog niet aan oorlogshandelingen had deelgenomen, naar Den Helder ge
678
