VCSB, over 'kampervaring'. Maar ook in andere vrijzinnig-protestantse
organisaties werd Schermerhorn actief: hij trad toe tot het bestuur van de
V.P.R.O.: van 1927 tot 1941 was hij vice-voorzitter van deze vrijzinnig-
protestantse omroeporganisatie. Tenslotte verdient vermelding zijn
lidmaatschap, al vanaf 1923, van de Centrale Commissie voor het Vrijzinnig
Protestantisme, die, zoals de naam al aangeeft, min of meer als centrale
organisatie van dit volksdeel wilde optreden.
Tot omstreeks 1935 wees niets erop dat Willem Schermerhorn ooit op
politiek terrein op de voorgrond zou treden, laat staan dat er aanwijzingen
waren dat hij ooit minister-president zou worden. Wel was hij lid geworden
van een politieke partij: eerst van de Liberale Staatspartij, de meest
conservatieve van de beide liberale partijen uit de periode tussen de
wereldoorlogen, daarna van de meer vooruitstrevende Vrijzinnig-
Democratische Bond. Slechts eenmaal hield hij op een vergadering van de
VDB een lezing, die niet toevallig betrekking had op het platteland.
Schermerhorn legde namelijk in deze tijd een grote belangstelling aan de
dag voor agrarische vraagstukken; ook voor de V.P.R.O.-radio sprak hij
regelmatig over dit soort onderwerpen. Willem Schermerhorn was zich zijn
boerenafkomst dus zeer bewust, en wenste daarvan absoluut geen geheim te
maken.
Toch zou Willem Schermerhorn al voor de oorlog op politiek gebied van
zich doen spreken, zij het niet binnen het kader van een politieke partij. Bij
de verkiezingen voor de Provinciale Staten van 1935 behaalde de NSB van
Schermerhorns Delftse studiegenoot ir. Anton Mussert, die voor het eerst
aan de verkiezingen meedeed, met bijna 8% van de stemmen, een
spectaculair resultaat. Velen toonden zich door dit resultaat verontrust,
omdat men vreesde dat zich in Nederland een soortgelijke ontwikkeling zou
voordoen als in Duitsland, waar enkele jaren tevoren Adolf Hitier zich via
steeds betere verkiezingsresultaten een weg naar de macht had gebaand.
Deze verontrusting leidde, nog in hetzelfde jaar 1935, tot de oprichting van
de beweging Eenheid door Democratie, die zich nadrukkelijk de bestrijding
van het nationaal-socialisme in Nederland ten doel stelde.
Eenheid door Democratie was beslist niet de enige organisatie die het
gevecht met de NSB aanging; ook bij voorbeeld verschillende
kerkgenootschappen kwamen tot een principiële veroordeling van het
nationaal-socialisme en verboden hun leden steun te verlenen aan de NSB.
Maar toch kan men zeggen dat EdD een belangrijke aandeel had in het
terugdringen van de Mussert-beweging. Bij de verkiezingen voor de Tweede
Kamer van 1937 werd de stembusaanhang van de NSB bijna gehalveerd, tot
net iets meer dan 4%. Zoals wel vaker het geval is in een organisatie die het
167
