Een koord met uitstulping
economische gang van zaken en de noodzaak voor technische
ontwikkelingen. De Hollander was niet de superslimme bedenker van de
economische transformatie rond 1350. De overgang van een
zelfvoorzienende economie naar een markteconomie met import en export
werd door de landschappelijke ontwikkeling afgedwongen. En de noodzaak
voor de Hollanders om de beste dijken- en molenbouwers ter wereld te
worden, hadden ze over zichzelf afgeroepen. Toen ze zich die
bekwaamheden hadden eigen gemaakt, hebben ze het heft weer in handen
genomen en het huidige Noord-Holland gecreëerd.
Dick Mantel
Bron: een lezing gehouden door Herman Kaptein voor de Oudheidkundige
Vereniging en 'De Mijzenpolder. Duizend jaar veen en water'.
Aandacht in dit nummer van de Chronyke voor een dorp met een lange en
roemruchte historie, voor Oterleek. Eerst een overzicht van de geschiedenis,
daarna een sfeertekening aan de hand van 150 Jaar oude processen-verbaal
en tenslotte een impressie van de veranderingen die zich in Oterleek hebben
voltrokken in de laatste 75 jaar. Een impressie van Gerard Harskamp, zoals hij
het zelf formuleert, een 'inboorling' van Oterleek.
De boeren uit de omgeving van Oudorp gebruikten de veenrivier de
Schermer voor het verkrijgen van nieuw land. De omstandigheden
waren tussen 950 en 1000 na Chr. in de veengebieden van Noord-Holland
gunstiger geworden om daar binnen te trekken en ze smachten naar nieuw
land omdat hun akkers in het kustgebied vaak onbruikbaar waren geworden
door veranderde weersomstandigheden gepaard gaande met veel
zandverstuivingen. Meer over deze ontginning in het artikel 'waren onze
voorouders superslim in deze Chronyke. Als onderdeel van de
zogenaamde Grote Ontginning kwam ook 'Outerleke' tot stand.
Oterleek heeft waarschijnlijk zijn naam te danken aan een water, de Leek.
'Outer' betekent 'uiter', misschien in de betekenis van 'lager of verder weg',
misschien 'aan gene zijde' betekenend. In het tweede geval zou de Leek
gelopen hebben tussen Oudorp-Vronen en Oterleek, want de naamgeving
ontstond vanuit het oudst bewoonde gebied en dat was de geestgrond van
Oudorp. In het eerste geval kan de Leek ook ten oosten van Oterleek gelegen
hebben. Bodemonderzoek lijkt erop te wijzen dat de Leek ten westen van
Oterleek liep. Hoe het ook zij, Oterleek had een binding met Oudorp, moest
66
