Uit de pen vanF. Rijkes
Ondernemingen - handel en nijverheid
Heel vroeger
Rijper Reders - Schippers en Vissers ten tijde van:
- Koopvaardij vaart naar Spanje en Portugal in opdracht van
Amsterdamse Kooplieden om zout en wijn en naar het Oostzee gebied
om hout, hennep en tarwe te halen.
- Haringvangst op de Noordzee met 80 Haringbuizen waarbij de haring
na de vangst door de 14 koppige bemanning werd gekaakt en in de
pekel gelegd.
- Walvisvaart naar Groenland met 20 schepen, een wisselvallige
onderneming met grote risico's en ontberingen in de noordelijke ijszee.
- V.O.C, vaart waarvan bekend is dat de Rijper Jan Jansz. Weltevree (Pak
Yon) door onvoorziene omstandigheden met z'n Fluitschip in Korea
belandde.
Deze grote ondernemingen zorgden voor veel Handel - Ambacht en Nijverheid met
o.a. Graanmolens - Oliemolens - Hennepklopmolens - Houtzaagmolens - Kuiperijen
- Touwlijnbanen - Hennephekelaars - Scheepswerven - Zeilmakerijen -
Nettenbreierijen - Beschuitbakkerijen - enz.
De Rijp groeide aanzienlijk in bevolkingsaantal en bloeide in handel en
nijverheid met toenemende ergernis van stadsbesturen die hun maatregelen
troffen en een 'Order op de Buitennering' voor zich wisten te winnen
waardoor geen nieuwe bedrijven welke een bedreiging vormden voor de
steden in de dorpen mochten worden opgezet.
Reders - en Koopmanshuizen en Pakhuizen weerspiegelen zich in de gracht
als herinnering aan de bedrijvigheid van weleer. In de fraaie monumenten het
Raadhuis - de Grote Kerk en het Rijper Museum vindt men veel gegevens
over de rijke historie van de Rijper Glorie.
Omstreeks 1800
Door veranderde omstandigheden en oorlogen waardoor de vissersvloten
verloren gingen kwam er omstreeks 1800 grotendeels een einde aan de
Rijper Zeevaart en daarmee verdween de kurk waarop de handel en
nijverheid dreef.
Een klein aantal haringbuizen en wat hennepnijverheid hielden nog enige
tijd stand plus een paar touwlijnbanen - huiswevers - fijngaarspinnerijen -
hekelhokken en sigaren-fabriekjes. Dit was echter veel te weinig om voor
voldoende arbeidsplaatsen te zorgen.
38 Museum Bulletin
