met een paar kanonnen erin. Het graafwerk werd allemaal door opgetrom
melde eilanders gedaan, die ook geholpen hebben met de versterking van
Alkmaar en Purmerend.
Tijdens het beleg van Alkmaar is de 18e september 1573 een beslissende
dag geweest. Toen bestormden de Spanjaarden op diverse plekken de stad.
Het gedonder van de kanonnen viel vast en zeker overal duidelijk op het
Schermereiland te horen. En wat deden de Grafters, Rijpers, Schermers en
Graftdijkers? Zij pakten de schuit of de praam en voeren over de Schermer
chting Alkmaar. Daar ging het anker overboord. De eilanders volgden het
Lrijdgewoel aandachtig en moedigden de verdedigers van de stad luidruchtig
an. Als een stel dolle voetbalsupporters brulden en schreeuwden ze "val aen,
11 aen, slaet dood de Spangiaert". Dat zette een behoorlijke domper op de
irijdlust van de Spaanse soldaten volgens Pieter Bor, de schrijver van het
rote standaardwerk over de Opstand.
Iedereen weet: bij Alkmaar begon de victorie, maar eigenlijk begon daarna
e ellende op het Schermereiland pas goed. Waterland en de Zaanstreek wa-
en het spookachtige toneel van hinderlagen en schermutselingen, waarbij
een duidelijke frontlinie te onderscheiden viel. Op 18 januari 1575, midden
i de winter, verscheen een groepje Spanjaarden op de schaats voor Graft,
laar ze werden door de bewoners van het Schermereiland verjaagd. Sonoy
ad verder het hakken van een grote bijt in het ijs van de Schermer, Stam
heer en Beemster bevolen om dit soort acties tegen te gaan. Ieder dorp in
oord-Holland moest daarvoor arbeiders leveren, het Schermereiland bij
kaar 201 man. Er patrouilleerden in de bittere koude voortdurend wachten
mgs de bijt en men had op sleden gemonteerde kanonnen klaar staan.
Op 26 maart 1575 waagden 150 Spanjaarden vanuit Assendelft weer een
anval op het Schermereiland. De bevolking stelde zich dapper te weer. Er
vielen twee doden en er werd ook nog iemand gevangen genomen. Het zag
er somber uit, maar Sonoy zond een galei en een vendel soldaten. De Spaanse
soldaten werden verdreven, maar ze roofden nog wel drie a vier schuiten en
het pontveer van de Vuile Graft mee. Sonoy legerde daarna de nodige solda
ten op het Eiland en toen de Spanjaarden hiervan hoorden zagen ze gelukkig
van verdere aanvallen af.
Het kan niet anders of de gebeurtenissen uit de jaren 1573-1575 hebben
het Schermereiland-sentiment behoorlijk versterkt. Men had immers schouder
aan schouder pal gestaan voor het behoud van het Eiland. In het archief van
de Staten van Holland is zelfs nog een getuigenverklaring uit 1614 aanwezig
van een veteraan, opgesteld 39 jaar na dato, waarin een en ander nog eens
wordt opgehaald. Het gaat bij die veteraan om de chirurgijn mr. Pieter Stevensz.
Hij was destijds hopman, had meegeholpen in de strijd en bovendien
