WERELT
BESCHOUWINGEN,
Het regt gebruik der
A/ereltbeschouwingen
In zijn tweede periode als
regent bleef Nieuwentijt actief
op wiskundig- en natuurweten
schappelijk gebied. Als auteur
had hij na 1710 zijn actiefste periode. In 1715 verscheen 'Het regt gebruik
der wereldbeschouwingen' en 'Gronden van zekerheid' verscheen postuum
in 1720, gepubliceerd door Jacob van Ostade (predikant in Purmerend).
Nieuwentijt had hem dat op zijn sterfbed verzocht.12
'Het regt gebruik der wereltbeschouwingen' was bijna 1000 bladzijden in om
vang, er verschenen tot 1759 zeven herdrukken en het boek werd vertaald
in het Duits, Engels en Frans. Nieuwentijt bespreekt in het boek in een
groot aantal hoofdstukken het menselijk lichaam. Verder komen de vier ele
menten, lucht, water, aarde en vuur, aan de orde en beschouwingen over
levende wezens (dieren en planten), een over den sigtbaren hemel en over de
onnoemelyke veelheit en overbeeldelyke kleinheit der deeltjes uit welke het
Geheel-al bestaat. Verder twee lange hoofdstukken over natuurwetten in het
algemeen en scheikundige natuurwetten in het bijzonder. In het voor-berigt
wordt uitvoerig ingegaan op het ongodisme en het 'godsbewijs'.13 Hierop
wordt in het vervolg van dit artikel teruggekomen. Nieuwentijt overleed op
30 mei 1718.14
17
HET
REGT GEBRUIK
DER
ttr overtuigingc van
ONGODISTEK'
e n
ONGELOVIGEN
aangetoont,
door
Bernard Nieuwentyt, M. D.
Met hftre PUiat.
PEN PERDEN DRUK.
JToc AMSTERDAM
r'Y J O A N NES p A l I- I. I^verkopcr
op Jcti Nieuwen dyk bei negende huis van den Dam SENECA1710
