L
.n «t
•/tfic i-ti'
LU
tóW.L I
J ytv6*
S'T-V^ V>t -JUlAvt^C
Geboortebewijs van Bemard Nieuwentijt; vader: Emanuel Nieuwentijt; 'kint': Bemard
Emanuelszn Nieuwentijt; geboortedatum 'Den 10 Augustus 1654'.
RAA Alkmaar. Met dank aan Marianne Wensveen.
ideeën van Descartes. Op latere leeftijd nam hij duidelijk afstand van de
cartesiaanse filosofie. Zijn wiskundige werken zijn gebaseerd op kennis
opgedaan tijdens zijn korte studie in Leiden en misschien in Amsterdam.2
Deze werken werden aanleiding tot een uitgebreide discussie met Leibniz.
Daarover verder in dit artikel meer.
Terug naar de maatschappelijke loopbaan van Nieuwentijt. Hij keerde na
zijn promotie terug naar zijn ouderlijk huis in West-Graftdijk. Daar oefende
hij tot 1682 een medische praktijk uit. In dat jaar werd hij door de regering
van Purmerend aangesteld tot armendokter met een vergoeding van 25 gulden
per kwartaal. Daarnaast oefende hij daar zelfstandig een praktijk uit.
Nieuwentijt steeg, onder andere door een huwelijk met de weduwe van
een lid van het Purmerendse stadspatriciaat, Eva Moens, op de maatschappe
lijke ladder. Door dit huwelijk verbeterde hij zijn financiële positie aanzienlijk
en werden waarschijnlijk zijn mogelijkheden in de politiek vergroot.
Iets over de stedelijke politiek. Purmerend bezat drie burgemeesters,
waarvan er twee na een jaar aftraden en er één nog een jaar als president
burgemeester fungeerde. Verder zeven schepenen, waarvan er zes na een jaar
aftraden en er één president-schepen werd. De vroedschap maakte voor de
ambten van burgemeester en schepen een nominatie op, waarop tweemaal
zoveel personen stonden als er ambten waren. De stadhouder maakte dan de
keuze. In 1684 werd Nieuwentijt (als achtste genomineerd) tot schepen
benoemd en het jaar daarna tot president-schepen. Hij werd ook in de vroed
schap gekozen. Een conflict met de machtige Gerard Constantijn van Ruytenberg
betekende voor enkele tientallen jaren het einde van Nieuwentijts politieke
loopbaan.3
In de jaren van zijn verminderde politieke activiteit, na 1690, wijdde
Nieuwentijt zich aan zijn oude hobby, de wetenschap met name de wiskun
de. Een beknopt boekwerk, de 'Considerationes' verscheen in 1694. In dit
14
