Na de gemeentelijke samenvoeging van Zuid- en Noordschermer verloor
het kleine rechthuisje zijn functie. In mei 1885 koopt Hendrik Kooger, vracht
schipper, het pand op de publieke verkoping van de gemeente voor f 150,—.
De gemeente is dan meer als 100 jaar eigenaar geweest. Kooger heeft het
eerst een tijd als woonhuis gebruikt, later als opslagplaats.
24 Augustus 1927 koopt de gemeente het terug van de tegenwoordige
eigenaar, Michiel Kooger, koopman in brandstoffen, voor de som van f 225,—
Met de bedoeling om het als historisch monument in stand te houden. Het
rechthuisje is dan vervallen door het gebruik als opslagplaats van brandstof
fen zoals turf.
Reden voor restauratie.
Het grotere raadhuis van Zuidschermer voldoet niet meer. De taken van
de gemeente zijn uitgebreid en dat geeft ruimtegebrek. De vergaderzaal is
niet representatief meer, er is geen ruimte om het archief te bewaren
(verplicht brandvrij archief), er ontbreekt een wachtkamer en een arrestan
tenlokaal. Nieuwbouw past niet aan het oude gebouw.
Het plan van de gemeente is om het rechthuisje op het Noordeinde bene
den in te richten als arrestantenlokaal en boven als stempellokaal voor werk
lozen. Maar van dat plan moet al bij het samenstellen van de begroting voor
1936 af worden gezien. Voorgesteld wordt alleen enige noodzakelijke onder
houdswerken aan het gebouwtje te doen.
Burgemeester Kolb heeft zich ingezet om belangstelling van Rijksmonu
mentenzorg te krijgen. De architect van het Rijksbureau, dhr. A. A. Kok te
Amsterdam kreeg de opdracht om plannen te maken voor restauratie van
beide monumenten. Deze heeft het idee ontwikkeld om het oude rechthuisje
te verplaatsen naast het raadhuis en beide gebouwen te verbinden door een
laag gebouwtje dat als archief bergplaats gebruikt kan worden. De beide
halsgevels van de oude gebouwen zullen dan goed tot hun recht komen. In
het verleden heeft men de prachtige rode handvormstenen muren met
cement bestreken, terwijl ook de fraaie kruisramen door schuiframen zijn
vervangen. Het raadhuis zal van de cementlaag worden ontdaan en de
schuifraamkozijnen zullen worden vervangen door kruisraamkozijnen.
De secretarie die boven was krijgt beneden een plaats, het benedenge
deelte van het oude rechthuis zal benut worden voor arrestantenlokaal, ter
wijl het bovengedeelte als burgemeesterskamer zal worden ingericht.
Van het rechthuisje is de voorgevel bepleisterd, waaronder metselwerk
van roden baksteen aanwezig is. De balken en de kap van het gebouwtje rus
ten op muurstijlen. Deze stijlen, de balken en strijkbalken zijn met ijzeren
ankers aan de muren verbonden. Deze ankers zijn in de muren geroest en
128
