De lezing van Herman Kaptein
Tijdstip: dinsdag 16 maart; 20.00 uur
Plaats: de dorpskerk in Grootschermer
Toegang: voor leden gratis; niet leden drie euro
Al met al een vernietigende ramp: dit schoone heerlicke dorp, dat
ghenoechsaem een stadt ghelijck was, is in korten tijdt tot een vervallen
steen-hoop geworden, ontbloot van middelen, neeringh ende volck. Het aantal
slachtoffers bleef beperkt: één oude vrouw, die onmachtigh was te vluchten
en in de menighte van 't krioel vergeten was te helpen, kwam om het leven.
Aan het begin van dit artikel staat dat het dorp verscheyde malen toe is be-
sogt en aangetast. Voor de tweede maal werd De Rijp op 11 november (op
Sint Maarten) 1657 door brand geteisterd: de buurten Vlaender en het Riet
werden verwoest en het westeynde van 't nieuwe landt (dat bij de eerste
brand gespaard was). Op 25 juli 1674 ontstond de derde grote brand.
J. Pielage schrijft over de tijd na de brand. Veel hulp kwam er van de om
liggende dorpen, ook financieel via collecties (Graft droeg 108 gulden bij
voor de herbouw van de kerk). In 1655 was de Grote Kerk weer hersteld
schoner dan tevoren vercierd. De herbouw van de toren werd in 1661 ter
hand genomen. Door geldgebrek werd de spits wat kleiner dan gepland. In
1656 was er al weer een nieuwe (stenen) Vermaning verrezen. Pas na de der
de brand in 1674 vaardigde het gemeentebestuur een verordening uit waarin
bepaald werd dat de huizen voortaan met stenen wanden tot aan de goot toe
en stenen voor- en achtereinden tenminste tot de eerste zolder toe gebouwd
moesten worden.
Dick Mantel
Gebruikte bronnen:
E. A. van Dooregeest en C. A. Posjager (1699), De Rijper Zee-Postil.
Jan Philipsz. Schabaelje (1654) in Een Kleyne Chronycke
(Jan Adriaensz Leeghwater); tweede editie.
J. Pielage (1995), De Rijp na de ramp (Een Nieuwe Chronyke, dec. 1995)
Aanbevolen literatuur:
H. Meddens (1972), De Rijp: hondenwagens stapvoets!
OHV Graft-De Rijp, werkgroep Schermerhorn (1999), De grote brand van Schermer
hom 300 jaar geleden. Met daarin een artikel van G. Koppers: Brand en brandbestrij
ding in De Rijp. Van de zeventiende eeuw tot nu.
8
