Hoorn die toegang gaven tot de Ursemmerpolder, de overtoom te Avenhorn,
die toegang gaf tot de Westerkogge, en de Zeswielen die overhaalde naar de
polder Geestmerambacht. Al die overtomen stagneerden het scheepvaartver
keer en zouden binnen de nieuwe plannen moeten verdwijnen.
Het duurde tot 1926 alvorens er een besluit genomen werd, dat veel min
der ver ging dan aanvankelijk voor ogen stond. Tussen 1926 en 1943 werden
de plannen uitgevoerd.
Het gevolg was dat knelpunten bij Rustenburg en de overtoompjes bij de
Zeswielen werden opgeheven.
Omdat Hoorn en het gebied eromheen, dat aanvankelijk onderdeel uit
maakte van de kanalisatieplannen van de Westfriesche Kanaalvereeniging, er
toch buiten viel, bleef de overhaal bij Avenhorn nog tot 1956 gehandhaafd.
Wel waren inmiddels de houten raderen vervangen door een lier en was de
helling voorzien van een rail, waardoor de bootjes op een minder inspannen
de wijze over de dijk gehaald konden worden.
De verbetering van de infrastructuur van de waterwegen had voor het
scheepvaartverkeer niet de grote gevolgen, die men ervan verwachtte. Inmid
dels was er een geduchte concurrent opgekomen: het vrachtverkeer over de
weg.
Overtomen zijn inmiddels bijna allemaal uit het landschap verdwenen. Bij
Venhuizen is er een herbouwd en bij Broekerhaven staat een soort scheeps-
lift, die ook als overhaal wordt betiteld.
We zullen het moeten doen met de paar foto's van de laatste overtomen,
waardoor we ons een, zij het beperkt, beeld kunnen vormen van een in vroe
ger dagen voor de scheepvaart heel gebruikelijk verschijnsel.
'Varen we naar de overtoom' is voorgoed verleden tijd!
Francis van Zon - Christoffels
De tentoonstelling is nog te bezoeken van 1 april t/m 31 oktober
2004 in de Museummolen, Noordervaart 2 te Schermerhorn.
Dagelijks geopend van 10.00 - 17.00 uur.
Bronnen:
Gegevens voor deze tentoonstelling werden voornamelijk ontleend aan:
D. Aten:' Als het Gewelt comt..'Politiek en economie in Holland benoorden het IJ,
1500- 1800. Hilversum 1995.
D. Aten: 'Stedelijke handelspolitiek. Alkmaar en de Beemster in de 1T en 18C eeuw'
Holland Regionaal-historisch tijdschrift 24 (1992) p. 146-159
aangevuld met:
H. Lambooij: Een eeuw schipperen. De omstreden kanalisatie van West-Friesland
Schoorl 1991.
26
