Uit de pen van.... Jocye Ennik
Ho ocj pruk
fia u u
r I
pl-ep oruk.
INKT cr
f5
u.u r 2
'U
Ho f>*rpl*+i-
ls graficus wordt mijn aandacht altijd getrokken door dat wat
- gedrukt is. In het museum is veel hiervan aanwezig. Zowel hoog
druk bijvoorbeeld de centsprenten, als diepdruk bijvoorbeeld de gravures. Bij
hoogdruk ligt het beeld verhoogd op
de plaat om met inkt ingerold en ver
volgens op papier afgedrukt te worden.
Zie figuur 1
Bij diepdruk wordt wat in een metalen
plaat (zink, koper of staal) gegraveerd
of geëtst is afgedrukt. Zie figuur 2.
De gootjes worden met drukinkt gevuld. De plaat wordt afgeslagen zodat
de plaat schoon en de gootjes gevuld
zijn. Op de pers wordt de plaat afge
drukt op papier. Er bestaan nog veel
meer druktechnieken, maar dat wordt
teveel om nu te beschrijven. Het gaat
hier over iets speciaals uit de collectie
van het Museum In 't Houten Huis. Ik heb gekozen voor een kopergravure
van walvisvaarders in actie in poollandschap, De walvischvangst.
Onder deze prent staat links de naam H.Kobell en aan de andere kant
M.Sallieth. Links staat del 1778 en rechts sculps 1782. Het betekent dat Ko-
bell de tekening gemaakt heeft. Del is de afkorting van delineavite dit bete
kent heeft getekend. Sculps is afkorting van sculpsit, dit is de term die aan
geeft wie de graveur is. Kobell leefde van 1751-1779 en hield zich o.a. bezig
met marine onderwerpen.
In de achttiende eeuw was de kopergravure een techniek die vooral
toegepast werd om illustraties te maken voor boeken. De offsetdruk
techniek en de fotografie waren nog niet uitgevonden. Met de hand alle
tekeningen maken betekende monnikenwerk en die werkwijze lag al ver
achter deze periode.
Het waren twee vaklieden die samen het product maakten. De tekenaar
die in artistiek opzicht een fraaie tekening maakte en de graveur die het
technisch goed op de plaat moest krijgen en afdrukken. Zo goed dat de hele
oplage van een boek dezelfde kwaliteit behield. De prent De walvischvangst
is gemaakt voor het boek 'Nieuwe beschrijving walvischvangst en
haringvisserij'.
In onze tijd worden nog steeds gravures gemaakt. Het gaat dan meestal
om zelfstandige kunstproducten van beeldende kunstenaars. In Nederland
192
Museum
Bulletin
