1575 De slag bij de Vuyle Graft Het Schermereiland heeft als zodanig in de geschiedenis een functie gehad als veilig toevluchtsoord voor vervolgden. Met name de doops gezinden hebben er zich aan de vervolging door de Inquisitie kunnen ont trekken. In verhalen en beschrijvingen die zich afspelen tijdens de 80-jarige oorlog komt dit gebied dan ook nauwelijks voor. Behalve waar het de droogmakingen betreft van Beemster, Schermer en Starnmeer, die zich ook - tijdens de tweede helft van die strijd met Spanje afspeelden. De - militaire - beveiliging van het "Eylant" kreeg vorm doordat bewa pende galeien op het Starnmeer kruisten, toen Spaanse troepen een aanval dreigden te ondernemen op het hart van Holland In de strenge winter van 15 75 werd de beveiliging vorm gegeven door een slufter te hakken in het ijs, van het Spijkerboorse gat naar de Vuyle Graft, bij Graftdijk., hetgeen de Spanjaarden moest verhinderen een inval op het Schermereiland te doen, zo zij die al in de zin hadden in de toenmaals barre kou. Deze historische overleveringen en het feit dat op het eiland zich een zekere welvaart ontwikkelde, die leidde tot de groei en bloei van De Rijp met zijn talrijke ondernemingen, kan gemakkelijk de mening doen post vat ten dat het Schermereiland buiten de schermutselingen met het Spaanse leger is gebleven. Dat is echter niet juist. Er is, na een aanval op Krommenie, Wormer en Jisp, ook getracht een invasie op het Schermereiland te bewerkstelligen, zoals Evert Besse Jz. ontdekte toen hij archiefstukken naploos voor zijn studie van de inpoldering van het Starnmeer. Het gebeurde nadat het beleg van Alkmaar in 1573 was opgebroken. Het Schermereiland was in bezit van de staats- en prinsgezinden. Ten zuiden van de lijn Uitgeest-Krommeniedijk-Wormer-Jisp waren de Spaanse legioe nen gelegerd, waarvan op zekere dag - 19 februari 1574 - zo'n vijfhonderd man oprukte naar Krommenie. Zij raakten slaags met staatse troepen, die gedurende drie uren hun vijanden konden tegenhouden. Toen echter ver schenen uit de omgeving van Uitgeest nog eens zes- a zevenhonderd man onder Spaans bevel. De staatsen dreigden te worden omsingeld, maar wis ten nog net op tijd te ontsnappen. Krommenie werd door de Spanjaarden geplunderd en in brand gestoken. Het is een oorlogssituatie geweest waarin naderhand ook Oostzaan, Zaandam, Assendelft en 't Kalf toneel van de strijd waren. In die situatie waren het Starnmeer en de Akersloter en Uitgeester Wou den een "niemandsland" tussen de strijdende partijen, waarin het zaak was op te letten dat de waterlinie, die het Starnmeer in wezen vormde, niet door 19

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

Een Nieuwe Chronyke van het Schermereiland - Graft-de Rijp en Schermer | 2002 | | pagina 19