Het Eiland van Waart
In het Starnmeer is het Eiland van Waart naar alle waarschijnlijkheid
ontstaan door westerstormen, die de samenhang met het Markervelö
hebben verbroken en het van het westen uit hebben afgebrokkeld. De uit
breiding van het meer tot aan het Jisperveld was mede het gevolg van die
stormen.
In het Spijkerboor - de naam is zeer waarschijnlijk afkomstig van de
vorm van de waterstroom ter plaatse, tussen Starnmeer en Bamestra -
was de uitschuring groot, waardoor een aanmerkelijke diepte ontstond.
Leeghwater heeft het bestaan daarvan in zijn tijd bevestigd."
Vóór het jaar 1063 wordt al een reeks kapellen genoemd in Noord-
Holland, onder andere die van Scirmere op het Schermereiland.
De situatie van het Starnmeer, tussen 1000 en 1100 zal ongeveer die van
het volgende beeld zijn geweest(afb. pagina 91)
Waarschijnlijk heeft het meer in de tijd van de eerste bedijkingen, onge
veer 1300, reeds een vorm gehad die niet veel afweek van die uit de latere
bedijking na 1600.
Tijdens de onderwerping van de Westfriezen, in het laatst van de 13e
eeuw, doet het Noorderkwartier van Holland zich reeds op alle plaatsen als
bedijkt voor. Niet alleen aan de zeezijde; ook naar binnen.2' Zo was ook het
Starnmeer sedert 1300 althans naar twee zijden door dijken begrensd; naar
de noordzijde door de dijk van het Schermereiland en naar de oostzijde
door die van Knollendam naar Purmerend.
Gehuchten van Graft
Het noordoostelijk deel van het Schermereiland had in 1288 reeds zijn
dijk "de Oude Zeeburg". Daarbinnen waren Graft, Schermer en Schermer-
horn gelegen. Het land er buiten is later bedijkt. Dat wat tot de banne Graft
behoorde, in 1356. Langs deze dijk ontstonden gehuchten van het hoofd
dorp Graft. Zo Vuylegraft aan de Vuyle Graft, ter plaatse waar nu de kerk
van West-Graftdijk staat. Iets meer naar het zuiden toe Graftdijck ongeveer
tegenover de latere Graftdijkerweg in de Starnmeer.3' Iets meer naar het
oosten lagen Vinckhuysen en de Oosterbuurt.
Er is wel enige onzekerheid omtrent de richting van de oudste
dijk. De samensteller van de catalogus van kaarten op de tentoonstelling te
Amsterdam in 1917, betrekking hebbende op de oudere en tegenwoordige
gesteldheid van Holland's Noorderkwartier veronderstelt dat deze dijk nog
niet geheel langs de grenzen van de tegenwoordige Eilandspolder liep. Dat
is in overeenstemming met de voorstelling van mr. G. de Vries Az., die in
zijn "Dijk- en Molenbestuur" meedeelt dat in verband met de slapte van de
90
