Schagen was 4 gulden per week, dus mijn beurs ging precies op aan kost
geld." De reis van huis naar school en terug deed Pieter vanaf Alkmaar met
de trein naar Schagen, maar van en naar West-Graftdijk moest hij lopend
gaan. Het was een tweejarige winterschool, seizoen 1900/1901 en in maart
1901 ging hij van school met het diploma op zak naar huis.
In 1907 trouwde Pieter met Klazina Kaai en begon toen zijn eigen bedrijf
"in het huis van Koen Kaay". In 1913 verhuist de familie naar de plaats waar
ze verder altijd heeft gewoond, op 't Noordje nr. 36, 'de boerderij van
Besse'. Grietje Besse werd geboren op 5 februari 1910. Zij was de drijvende
kracht achter het pension, dat functioneerde vanaf 1953 tot kort na het
overlijden van haar vader. Niet lang daarna besloot zij te verhuizen naar het
Friese Akkrum. Daar overleed zij op 31 maart 1999.
Aanwinsten voor het museum
De museumcollectie werd onder meer verrijkt met een blauw geverfd
boterkistje, waarop in sierlijke letters de naam van de eigenaar is geschil
derd. Het kistje werd eerst door Roelof Besse (1837 - 1913) en later door
zijn zoon Pieter gebruikt om zelfgemaakte boter naar de Purmerender
markt te brengen.
Uit Pieter's persoonlijk bezit kwamen ondermeer een eenvoudige ta
baksdoos, een speciaal zakmes (met een drietal vlijmen), de portefeuille
met koperen ketting (tegen diefstal) waarmee hij ter markt ging, zijn diplo
ma van de Rijkslandbouwwinterschool te Schagen en de kist waarin hij zijn
spullen voor militaire dienst bewaarde en vervoerde. Van Grietje is eronder
meer een poezie-album.
Er was door hen ook een groot aantal schoolboekjes bewaard, zoals
lees- en lesboekjes (Afb. 1) en schrijfschriftjes. De meeste boekjes dateren
uit de tweede helft van de negentiende eeuw en zullen door Pieter op
school zijn gebruikt. De titels van deze boekjes - waarvan een aantal te
zien is in het museum in de lopende tentoonstelling 'Voor de brave jeugd' -
zijn kenmerkend. Om er een paar te noemen: De kleine deugniet - Hoe on
gehoorzame kindertjes gestraft worden, Prentenboek voor brave kinderen,
De ware vriend der jeugd (Christelijke vertellingen naar het Fransch), Bont
gras - Versjes voor het jonge volkje.
Andere boekjes ademen de sfeer van zedelijkheid, zondagsschool en
kerkgang, iets wat vooral de ouderen onder de lezers zich nog uit eigen
ervaring kunnen heugen. We kunnen nu glimlachen om in onze ogen over
dreven moralistische titels zoals: Achter de enge poort - Wenken en raad
gevingen aan pas bekeerde Zionpelgrims, Herinneringen voor kranken en
lijdenden, en Ter elfder ure - De bekeering van een 76-jarigen grijsaard.
102
