college van dertien hoofdingelanden met wetgevende en controlerende
macht. Eén vertegenwoordiger kwam uit het dorp Schermer. De andere ver
tegenwoordiger kwam uit Graft; na de scheiding tussen Graft en De Rijp in
1607 werd dat beurtelings iemand uit Graft en iemand uit De Rijp.
1680: Een kaart voor het hele gebied
In 1660 nam het College van Dijkgraaf en Hoogheemraden het besluit
een kaart van hun gehele werkgebied te laten maken. Een logisch tijdstip:
het werk aan de Noord-Hollandse droogmakerijen is dan grotendeels afge
rond en de nieuwe polders zijn opgemeten en in kaart gebracht. De op
dracht gaat naar de Amsterdamse landmeter Jan Jansz Dou, telg uit een be
kend landmetersgeslacht. Met de overzichtskaart in twaalf bladen van het
Hoogheemraadschap van Rijnland uit 1647 had Jan Jansz al laten zien dat
hij in staat was om dit soort grote projecten tot een goed einde te brengen.
Het zou een goede keus blijken.
Het duurde weliswaar lang (tot 1680) voordat de eerste kaart verscheen,
maar zowel de uitvoering als de buitengewone nauwkeurigheid van de me
tingen zorgden ervoor dat de nieuwe kaart anderhalve eeuw lang tot de ab
solute kartografische top behoorde. Overigens straalt deze roem ook af op
enkele oudere kaartenmakers, zoals landmeter Balthasar Florisz van Berc-
kenrode en graveur Daniël van Breen. Hun rond 1646 verschenen kaart van
de Beemster werd door Dou verwerkt in zijn nieuwe kaart voor Uitwateren-
de Sluizen.
Grote kaarten, kleine kaarten
De zeer gedetailleerde kaart van Dou uit 1680 was een grote kaart, op
gebouwd uit zestien aparte bladen. De gemonteerde kaart was daardoor
ook zo groot (174 x 232 cm) dat hij eigenlijk alleen kon worden opgehan
gen: het was in die indrukwekkende vorm een kaart voor representatieve
doeleinden. Op basis van de zestienbladskaart werden kleinere, meer han
teerbare kaarten van het hoogheemraadschap gemaakt: een vierbladskaart
en een eenbladskaart. Bij de verkleining tot de vierbladskaart werden vrij
wel alle afgebeelde details overgenomen. Bij de eenbladskaart was dat niet
meer mogelijk, vandaar dat daarop veel minder details te vinden zijn.
De kaart zou - met uitzondering van de er ook op afgebeelde familiewa
pens van dijkgraaf en hoogheemraden - tot 1825 ongewijzigd blijven. De
laatste druk met het kaartbeeld van 1680 dateert uit 1799. De heren be-
stuurderen vonden het blijkbaar belangrijker dat hun namen, functies en
wapens op een nieuwe uitgave verschenen dan dat het kaartbeeld aan de
gewijzigde omstandigheden werd aangepast. Overigens komen we bij die
bestuurderen ook bekenden van het Schermereiland tegen. Onder de wa
pens van de hoogheemraden op de diverse uitgaven van de kaart bevinden
40
Museum
