Een kaart van het Schermereiland en
omgeving uit 1825
Een oude kaart herdrukt
Leden van de Club van Honderd voor een nieuw Museum 'In 't Houten
Huis' ontvangen ter bevestiging van hun lidmaatschap een fraaie herdruk
van een blad van een zestiendelige kaart, die in 1825 werd uitgegeven in
opdracht van Uitwaterende Sluizen in Kennemerland en West-Friesland. Het
betreffende kaartblad werd in het kader van de actie Club van Honderd be
langeloos herdrukt door Kunstdrukkerij Mercurius te Wormerveer.
Het gaat om het kaartblad, waarop het Schermereiland centraal ligt tus
sen de droogmakerijen Schermer, Starnmeer en Beemster. De zestiendelige
kaart is op zijn beurt weer een onderdeel van een imposante reeks topogra
fische kaarten van Noord-Holland ten noorden van het IJ, die verscheen
over de periode 1680 tot 1856. Een goede aanleiding om eens nader te kij
ken naar de geschiedenis van deze kaarten.
Een initiatief van Karei V
In 1544 besloot onze toenmalige landsheer, keizer Karei V, tot het in
stellen van een lichaam dat de waterhuishouding in Holland boven het IJ
zou gaan beheren. De strijd tegen het water was hopeloos versnipperd en
daardoor weinig succcesvol. Karei volgde het voorstel van zijn plaatselijke
adviseurs om de aanpak op regionaal niveau te concentreren. Men koos
voor een gebied dat Kennemerland en West-Friesland omvatte. Daar lagen
veel meren en waterlopen, die met de Schermer in open verbinding stonden
(de Schermerboezem).
De belangrijkste taken werden de bescherming van het gebied tegen het
buitenwater en het kwijtraken van overtollig kwel- en regenwater uit het
gebied. Het eerste kwam neer op aanleg en onderhoud van dijken; een te
veel aan water raakte men in die tijd nog vooral via spuisluizen kwijt. Aan
dat laatste dankte het nieuw ingestelde lichaam ook z'n naam: Hoogheem
raadschap van de Uitwaterende Sluizen in Kennemerland en West-
Friesland.
Het hoogheemraadschap werd bestuurd door een college van dijkgraaf
en hoogheemraden.
Voor het Schermereiland, dat als veeneiland nogal kwetsbaar lag tussen
het ruime water van Schermer en Beemster, was deze ontwikkeling van het
grootste belang. En juist omdat de bewoners van het Schermereiland er zo
veel belang bij hadden vielen ze, toen het op betalen aankwam, in de hoog
ste van de vier contributieklassen. Daar stond tegenover dat het Schermer
eiland vanaf 1572 twee vertegenwoordigers kreeg in een nieuw ingesteld
Bulletin
39
