Direct naast hem is zijn tegenpool afgebeeld: een door een wereldbol üoaï
kruipende man, vergezeld van de tekst "lek moet mij crommen zal ick doer °P e
de werrelt commen". De door de hellebaardier gesymboliseerde deugd van Was'
rechtvaardigheid verwijst volgens humanistische geschriften uit die tijd ^eid.
naar gehoorzaamheid aan zowel burgerlijke als goddelijke wetgeving, tenzij nn§
de overheid "uyt een moedwillighe bloeddorsticheyd of uyt vermetele °I
zotheyd den onderzaten quade wetten gheeft", aldus Coornhert in 1586.191
Rechtvaardigheid in de betekenis van gehoorzaamheid aan Goddelijke wet- Strip
geving heeft betrekking op het naleven van hetgeen in de bijbel staat voor- D
geschreven. In deze context past ook een fragment van Noord-Hollands sli- ^us
baardewerk, dat door dezelfde decorateur is versierd als van onze helle- ^acti
baardier-schotel. Ditmaal betreft het een voorstelling van de Zondeval van zaam
Adam en Eva in combinatie met de tekst "(houd)t Godts gebode(n)".20' scha]
welgi
De overige motieven vaart
Een schilderij van een onderdeel van de Amsterdamse schutterij uit 1563
is voor ons interessant vanwege het volgende erop voorkomende motto: erj
"Vreede. Eendra(g)tigheidt behaecht Gods Maiesteid".2" Dat brengt ons op bijzo:
de mogelijke symbolische betekenis van de diverse motieven die de helle- I w
baardier op de hier besproken schotel omgeven. Bij de drie motieven boven geme
en rechts van de hellebaardier lijkt vooral de symmetrische vormgeving van Pr''-
belang. Op het niveau van de iconografische interpretatie zou dit symbool Graft
dan kunnen verwijzen naar begrippen als harmonie en vrede. Het geometri- van c
sche vlechtwerkmotief met de elkaar kruisende lijnen links van de helle- 'r
baardier zou op het niveau van de iconografische beschrijving kunnen ver- rust A
wijzen naar een begrip als sociale binding. In het verlengde hiervan zou de gaan.
iconografische interpretatie dan die van eendracht kunnen zijn. van e
Het grote gestileerde bloemmotief linksonder kan als de afbeelding van dings
een roos worden beschouwd, die dan op een dieper interpretatieniveau elkaa
weer kan worden gerelateerd aan het begrip 'reyne liefde'. Reine liefde was van c
de tegenpool van de 'hete ende onwyze minne' ook wel met 'valsche minne' econc
aangeduid. Minnelust had betrekking op 'een onkuysche tochte des herten', bolist
terwijl reine liefde stond voor een niet aflatende, door God ingegeven drang
om het goede en deugdzame na te streven. Op het gebied van de seksuali- Huwe
teit was de reine liefde wijs, kuis en primair gericht op het verwekken van De
christelijk nageslacht in plaats van op vurige lustbeleving. monii
Het klaverdrieblad-motief, een tweetal vruchtmotieven en de diverse spelei
kleine bloemmotieven tenslotte kunnen op het niveau van de iconografi- dewei
sche beschrijving worden gerelateerd aan een begrip dat destijds met de gedat
term 'wasdom' werd aangeduid. 'Wasdom' werd gezien als een teken van 1S dat
74
a
