werden in de zeventiende eeuw nieuwe overheidstaken meestal
uitgevoerd door de dorpsbesturen, en niet door de besturen van de
bannen waaraan die dorpen ondergeschikt waren. Daar waren de bannen
te groot geworden, door de aanhoudende economische bloei, en kregen
dus de dorpen een grotere eigen verantwoordelijkheid, en dan vormen ze
archieven.
Die ontwikkeling zou op het Schermereiland alleen mogelijk geweest
zijn, als de splitsing van Graft en De Rijp niet had plaats gevonden. In zo'n
grote, ongedeelde banne zou dan de positie van de besturen van dorpen
en gehuchten vanzelf sterker geworden zijn, en daar hadden dan Oost- en
Westgraftdijk van kunnen profiteren. Maar die kans was verkeken, toen De
Rijp zich in 1607 los maakte van de banne van Graft. Toen enkele eeuwen
later de Rijpers terugkeerden in het oude verband was het te iaat. De
welvaart van de zeventiende eeuw was voorbij. Maar ik hoop dat het
desondanks in Oost- en Westgraftdijk nog altijd goed leven is.
A.Th. van Deursen
Noten
I G.J Schutte, Een Hollandse dorpssamenleving in de late achttiende eeuw.
De banne Graft 1770 1810, Franeker 1989.
2. GAA, OAG 190, 22 februari 1685.
3. RA Haarlem, OR 6099, 13 februari 1679.
4. GAA, OAG 190, 9 mei 1685.
5. A.Th. van Deursen, Een dorp in de polder. Graft in de zeventiende eeuw,
Amsterdam 1994, p. 17.
6 Herman Kaptein, Het Schermereiland. Een zeevarend plattelandsgebied
950-1800, Bergen 1988.
7. GAA, OAG 610, rekest van Oost- en Westgraftijk aan de Gecommitteerde Raden
van het Noorderkwartier, met beschikking van 25 februari 1644
8. GAA, OAG 610, rekest van Graft aan de Staten van Holland,
na 3 augustus 1644.
9. GAA, OAG 8, f. 265 vo, 9 januari 1645.
10. GAA, NHG 628, 6 april 1647.
II A Eekhof, De Hervormde Kerk in Noord-Amerika (1624 1664), 1,
's-Gravenhage 1913, p. 110.
12. GAA, NHG 628, overeenkomst tussen de kerkeraden van Oost- en Westgraftijk,
door de predikanten en ouderlingen ondertekend
13. RA Haarlem, OR 6106, 29 november 1647
14. RA Haarlem, 6106, 25 april en 16 oktober 1648.
15. Bij Megapolensis' vertrek naar Amerika in 1642 ging Hillegonda als enige
dochter mee.
Waarschijnlijk was Griet een oudere zuster, die in Holland was
achtergebleven.
16 GAA, NHG 450, september 1648
17 Eekhof, 1, p 133.
18 GAA, NHG 450, 2 januari 1667.
52
