maar betaalde ook ieder jaar veertig gulden aan de vroedvrouw.(4)
Daarvoor moest ze dan de armen van het dorp gratis hulp verlenen. Er
zullen zeker ook in Oost- of Westgraftdijk arme kraamvrouwen gewoond
hebben. In die twee gehuchten woonden in de zeventiende eeuw samen
altijd wel een duizend mensen. We kennen het precieze aantal alleen voor
1680. Toen waren het er 1 126.(S)
Nu gaan we er meestal van uit, dat in die tijd per duizend inwoners
jaarlijks gemiddeld 35 kinderen geboren werden. In Oost- en
Westgraftdijk zullen er dus ieder jaar meer dan veertig kinderen ter wereld
gekomen zijn. We weten ook dat in 1680 ongeveer 15% van de Graftdijkers
armlastig was. Een stuk of zes van die veertig kinderen zullen dus
moeders gehad hebben, die de bevalling niet konden betalen. Dat kwam
dan voor rekening van de gemeenschap. Het kan geen groot bedrag
geweest zijn, maar het moest toch uit de publieke beurs komen. De beide
Graftdijken moeten dus althans bescheiden eigen inkomsten en uitgaven
gehad hebben.
In de banne van Graft bestaan dus twee bestuurslagen: een banbestuur
voor alle inwoners samen, en afzonderlijke bestuurders voor elk van de
gehuchten. Ook zonder dat je dan iets van de geschiedenis weet, zul je
dan denken dat er wel eens conflicten geweest moeten zijn tussen de
verschillende bestuurslagen. Zo gaat het immers gewoonlijk in deze
wereld. Lagere besturen klagen dat hun belangen door de hogere worden
verwaarloosd, en hogere besturen vinden dat lagere eigenmachtig dingen
regelen die niet tot hun competentie behoren.
Zulke conflicten hebben zich in de banne van Graft inderdaad ook
voorgedaan. Het grootste en belangrijkste valt aan het begin van de
zeventiende eeuw, als Graft en De Rijp nog bij elkaar horen. Dan zitten er
ook Rijpers in het bestuur van de banne, maar ze zijn tegenover het dorp
Graft en de drie gehuchten altijd in de minderheid. De Rijp is dan wel de
meest welvarende van al deze plaatsen. Er is meer werkgelegenheid, en er
wordt meer geld verdiend. In economisch opzicht is De Rijp alleen
belangrijker dan alle andere delen van de banne bij elkaar.
Je kunt dat heel goed zien aan het boek van Herman Kaptein over het
Schermereiland.Dat is vooral een economische geschiedenis. De
hoofdstukken gaan over veeteelt, zeevaart en nijverheid. Kapteins boek
bestrijkt alle dorpen van het Schermereiland, maar de actie speelt zich
grotendeels af in De Rijp. Economisch gezien is dat het middelpunt van
deze kleine regio. Rijkdom versterkt altijd ons zelfbewustzijn, en dat blijkt
ook wel in De Rijp. De Rijpers kennen hun eigen waarde, en ze willen
daarnaar behandeld worden. Ze vinden dat zij zich in de kluisters van de
43
