Een bijzondere scboo
Aan het einde van de vorige eeuw waren in ons land op het gebied van
het onderwijs ontwikkelingen gaande die in zekere zin revolutionair te
noemen zijn De wetgeving op dit terrein beheerste bijna volledig de
vaderlandse politiek. Al geruime tijd streefden de confessionele partijen naar
eigen scholen, met een levensbeschouwelijk karakter. De liberalen wezen dit
af. Zij wensten het onderwijs te houden zoals het was: staatszaak
In deze jaren kwam een sterkere samenwerking op gang tussen de gerefor
meerde A R partij (Abraham Ku\per) en de in 1896 opgerichte R.K.
Staatspartij (Dr. Schaepman). Men sprak in dit verband over de
"Schoolstrijd".
De scholen die door gemeentebesturen werden gesticht en bekostigd werden
"openbaar" genoemd, de andere "bijzonder". De schoolstrijd leidde tenslotte
in 1920 tot volledige erkenning en subsidiëring van het confessionele
onderwijs Een aantal jaren vóór deze gelijkstelling werd in De Rijp door de
katholieken een bijzondere school gesticht. Wat die school zo bijzonder
maakte, was het feit dat deze werd gebouwd en in stand gehouden door
middel van geldelijke offers van de parochianen.
Leerplicht
Honderd jaar geleden bestond in ons land nog geen leerplicht. In 1897 waren
meer dan 60.000 kinderen tussen 6 en 12 jaar niet ingeschreven als leerling
van een lagere school. In dat licht is het begrijpelijk dat analfabetisme en ook
kinderarbeid veel voorkwamen.
In Nederland werd in 1900 een wetsontwerp gepresenteerd dat voor- en
tegenstanders in beweging bracht. De voorstanders beklemtoonden de be
strijding van kinderarbeid. De tegenstanders, vooral confessionelen, spraken
van "staatsdwang" Zij gingen dwars liggen omdat hun wens, gesubsidieerde
eigen scholen, nog nooit was ingewilligd. Met de kleinst mogelijke meerder
heid, 50 tegen 49 stemmen, kwam de leerplichtwet erdoor. Op 1 januari
1901 trad deze in werking.
Het gevolg was een toevloed van leerlingen. Veel scholen bleken te klein. In
De Rijp leidde dat tot de bouw van een nieuwe lagere school in de
Rcchtestraat (nu bibliotheek) Op 27 september 1901 werd door de burger
vader, P.A.Romijn, de eerste steen gelegd
109
