106
Dolfijnen komen in de bijbelverhalen niet voor. Wel in de Griekse
godenverhalen. Zo was het een dolfijn die de zeegod Neptunus zijn
echtgenote Amphitrite bezorgde. Zij wilde aanvankelijk niets van Neptunus
weten, maar een dolfijn die haar regelmatig bezocht, vertelde zoveel goeds
over hem dat zij er tenslotte naar verlangde zijn gemalin te worden.
Ook een bewoner van het Griekse eiland Lesbos, Arion geheten, had iets
met een dolfijn. Arion was aan het hof van koning Periander van Corinthe
in dienst getreden als luitspeler. Hij was er rijk door geworden, maar wilde
toch graag weer eens zijn familie op Lesbos bezoeken. De koning liet een
schip voor hem in orde brengen, voor een retourtje Lesbos. De
schepelingen, vermoedend dat Arion in zijn hutkoffer ook zijn geldschat
vervoerde, besloten hem overboord te gooien zodra ze ver genoeg van
Corinthe in zee waren. Toen het zover was, vroeg Arion hen als laatste
gunst nog één keer op zijn luit te mogen spelen, hetgeen werd toegestaan.
Hij speelde zo mooi dat een dolfijn door zijn muziek werd aangetrokken en
bij het schip bleef. Toen Arion in zee werd gegooid, bood de dolfijn zich
aan als rijdier. Arion kwam veilig aan land en kon de koning berichten wat
hem was overkomen. De slechte zeelui werden gepakt en Arion kreeg zijn
spullen terug.
Sindsdien staan de dolfijnen in hoog aanzien bij kunstenaars, die de plompe,
walvisachtige lichamen van dolfijnen altijd in sierlijke lijnen uitbeelden. In
de regel met fraai omgekrulde onder- en bovenlippen. Zo zien we ze
dikwijls terug in de gebogen vormen van kroonluchters en doopbogen.
Vooral dat laatste laat zich weer goed verklaren: bij de doop komt water te
pas en is volgens zekere traditie van (ziels)behoud sprake. Precies wat er
zich voordeed in het Arion-verhaal. Het is dan ook niet zo verwonderlijk dat
we de dolfijnmotieven vinden in kerken waar in vroeger tijden veel
varensgezellen en visserlui zich "onder het Woord" bevonden. De Grafter
kerk en die van De Rijp waren daarop geen uitzonderingen.
In de grote kerk van De Rijp kunnen we het dolfijnmotief ook nog
herkennen in de grootste van de vijf kroonluchters, die geschonken is door
Neeltje Pieters en haar man.
Cor Booy.
Bronnen:
P. van Veldhuizen "Een serie lessen over kerk en geloof aan de hand van de
Willemstadse Koepelkerk.
R.W.M. Bakhuis "Feiten en fabels uit de sterrenwereld"
