86
Natuurlijk mag nu ook groente (Kruyt) en fruit (ooft) niet vergeten worden.
Her en der in de tekst zijn beoordelingen over deze gewassen te vinden
zonder enige samenhang; ook zout en suiker zijn niet vergeten en speciaal bij
de suiker blijkt weer eens hoe belangrijk in die tijden de W.I.C. en voor de
specerijen de V.O.C. waren:
Van Zout
—V.et zout ii wonder nuthet moet t al ttewarenj
Jie bunder ionder dat in vert;e landen varen.
l wat den menicben voet, al wat men iuijvel biet,
i deuabt niet ionder zout noch ionder peechel niet.
Ufhi niel óoncler zoul noen óoncler peec
en Loeit en Leut Leótuen<^een me ui en weet te b oLen
oo baeit ali baer bet zout en peechel beeft ontbroben.
Inhet begin van de 17e eeuw was de suikerbiet nog niet bekend en pas
halverwege de 18e eeuw werd suiker gevonden in de mangelwortel» De
West-Indische Compagnie bracht suikerriet uit Brazilië en daarmee de hang
naar zoetigheden:
Van Suuber en.Zd.ruut
w^ men Jdoilandt noemt en zijn maer weijnicjh iteden
mdti vrienden ielfi en zijn moer weijnicfb leden.
al van bleun becfrip: maer dei al niet-te-min
L^aer icbutjlen over alvericbeijden wonderi in.
oo wie meer eeni betreet den rinab van onze buiten,
)e vindt een ichoon prieel vol alderhande luiten.
'dl wat den .JJemel ient of uij.t der aerden cjroeijl,
j.t bomt oni met te zee ter b auen inaeutoeut
/at lijdt Let Leet Jzraói op Leden felle óiaaen,
vJm oen du verre landt iijn vruchten op te draijen;
-Jdier ii qeen iuuber riet, dat in de dalen wait,
dn noan wordt nier de jeuijht met iuijber overlait;
-JjJet Jsndiich riicb cjewui van peper, foeleif, noten,
jjordt b i er cfetijcb bet cfruenop iolderi uijlqeaoten;
Hen plucbt^ bier cfeen caneel, cfeen ander edel bruijt
Jij delen t evenwel met aanticbe icbepen uijt.
"tede neb t dit,-, Jdollanti volcb, bedenebt den hocfen iecfen,
Jie u door Caodei handt ioo wonder ii verbreaen,
alle rijen tfew ai iijn uwe velden icbrael,
cb, die niet en hebt, die bebtet altemael.
