Voor meisjes
Blaauw beschrijft dat dit tableau was ontleend aan "De Sabijnse Maagdenroof"
en voegt er een tekeningetje bij hoe hij het zich voorstelde. Dit was een
onderdeel van de Bato-uitvoering in januari 1887. Op de bewuste avond zou
ook het tableau "Niobe, tableau voor meisjes" worden opgesteld, waarvan
Blaauw toelichtte:
"Niobe beroemde zich dat zij meer kinderen had als Latona, de moeder van
Apollo en Diana. Latona, daarover vertoornd, gebood haar zoon en dochter alle
kinderen van Niobe te dooden, die dat bevel harer moeder volvoerden en de
kinderen van Niobe met pijlen doodden.
Niobe staat in wanhopige houding met het hoofd naar boven. Zij klemt haar
laatste kind in den arm en heft de andere op als om te smeken dat zij dat kind
toch behouden zal. Alle andere kinderen, allen meisjes, liggen in verschillende
houdingen met pijlen in de borst om haar heen.
Als draaijend tableau zal dat dunkt mij wel kunnen voldoen", aldus de heer
Blaauw in zijn fraai handschrift. Hij voegt er nog aan toe:"De kostumen zijn
eenvoudig. Niobe zelf in lang wit gewaad en alle meisjes een dergelijk. Niobe's
ene arm gedeeltelijk ontbloot, overigens alles bedekt".
Maar er staat in grote inktpotloodletters schuin onder: "Niet uitgevoerd"
Stel je voor, met al die pijlen en al dat bloot op het toneel.
Behalve met tableaux vivants werden de uitvoeringen van "Bato" destijds ook
wel afgesloten met bal. Een van de gymnastenliederen, gedrukt door
boekdrukkerij J.W. van Raven, vertoont aan de keerzijde een "balprogramma"
waarop achtereenvolgens: promenade en polka, wals, Duitsche polka,
quadrille, polka mazurka, wals, dubbele Duitsche polka, kruispolka en wals".
Er werd blijkbaar ook veel gezongen door de gymnasten. Het was alweer Jakob
Blaauw die op bestaande melodieën nieuwe gymnastenliederen schreef.
Sommige voor solisten en koor. Maar Van Raven heeft ze ook wel gedrukt van
andere tekstdichters.
De heer Admiraal gunt ons een indruk met de volgende beschrijving, hoe de
draaiende tableaus werden verkregen: Twee ouderwetse boerenwagenwielen
zijn horizontaal op elkaar geplaatst. De onderste steunt met klossen op de
grond, heeft een pen in de as-opening, die van boven gelegenheid geeft er een
bankje op te plaatsen dat niet meedraait, door de pen in het onderste wiel vast te
slaan. Het bovenwiel, dat draaibaar is, wordt met een plankenvloer afgedekt.
Het geheel wordt voorzooverre van uit de zaal zichtbaar, door een bordpapieren
scherm, dat er om wordt gezet, onzichtbaar gemaakt en geeft gelegenheid
iemand te verbergen die met de hand de schijf draait"
Hij besluit met de beschrijving van het tableau "De vredesengel": "Een der
leden met zachte gelaatsuitdrukking en zonder baard of snor, hangt in
38
