Straf van Godswege?
Op 14 januari 1654 besteeg een geboren Rijper, Bartholomeus Donius,
gereformeerd predikant in Bleiswijk, in de Grafter kerk de kansel. Ten
verzoeke van de ontstelde gemeente van zijn geboorteplaats hield hij een
"predicatie ofte opwekkende onderrichtinge over Gods toorn ende de
uytvoeringe sijnder rechtvaardiger oordelen, tot afschrikwekkende exempel"
(voorbeeld). Het dorp had zich blindelings in zonden gestort, zo oordeelde
hij, en de hemelse straf over zich afgeroepen. Er was gebrek aan godsvrucht,
teveel genotzucht en het twistvuur van onenigheid en helse nijd.
De predikatie werd "tot gemeener stichtinge ende waarschouwinge"
uitgegeven in boekvorm bij een drukker en boekverkoper in Rotterdam, onder
de titel "Rijper Kleppende Brandt-klok".
Simon Simonides, predikant te Rotterdam en neef van Donius, reageerde op
de ramp ongeveer gelijkluidend. Een boekje van zijn hand, gedrukt in 1655,
kreeg als opschrift "Vrienden-raedt, gegeven aan de besochte Gemeynte van
de Rijp, bij een merckelick Oordeel Gods over haer gegaen door middel van
een verschrickelicke brandt".
